سخنان آخوند محمد خاتمی رییسجمهور اسبق رژیم که روز گذشته (شنبه) روی شبکه های اجتماعی قرار گرفت، بازتاب گسترده ای داشت و رسانه های برون مرزی نیز آن را مهم دانستند.
محمد خاتمی در این سخنان که خطاب به مردم و حکومت بیان شده بود، از جمله گفت: «مردم ایران در وضعیت کنونی ناامید شده اند و به زودی برای رهایی از این وضعیت دست به خشونت خواهند زد که ممکن است این خشونت به صورت یک دوره متقابل بین حکومت و مردم باشد».
پس از سال های مدید، این یکی از موارد نادری بود که رئیس جمهوری پیشین زبان به سخن گشود و عملکرد حکومت را مورد انتقاد قرارداد – گرچه، لحن سخن او بسیار نرم بود.
محمد خاتمی در این اظهارات اینترنتی همچنین گفت: «این سیکل باعث میشود که نفرت و خشونت از هر دو طرف زیادتر شود و مشکل بسیاری به وجود بیاید».
خاتمی در دوران ریاست جمهوری، کوشیده بود از خشونت و تعصب رژیم بکاهد و سرکوبگری ها را کاهش دهد و به گفته خود “موج اصلاح طلبی” به وجود آورد. ولی نه تنها این تلاش های او به کلی به شکست انجامید، بلکه حکومت به سوی خشونت و سرکوب بیشتر روی آورد و دولت محمود احمدی نژاد، همه تلاش های پیشین خاتمی را باطل ساخت.
محمد خاتمی در پیام ویدیویی خود، از جمله گفت:
سخنان خاتمی درباره «خشونت متقابل» معترضان و حکومت در حالی بیان شده که اکثر تجمعهای اعتراضی در سالهای گذشته با دخالت ماموران امنیتی به خشونت کشیده شده است.
محمد خاتمی سالیان دراز مهر سکوت بر لب زده بود و حکومت او را ممنوع الکلام ساخته بود.
مقامات حکومتی هنوز به این سخنان او واکنشی نشان نداده اند.
در یک سال اخیر محمود احمدی نژاد نیز کوشیده بود با انتقادهای گزنده از طریق پیام های اینترنتی، به صحنه سیاسی باز گردد. ولی تصور می رود که رژیم موفق شده او را خاموش کند.
بارها نهادهای مدافع حقوق بشر نسبت به سرکوب شدید تجمعهای اعتراضی در ایران اعتراض کردهاند. یکی از خونینترین این اعتراضات اواخر آبان ماه گذشته رخ داد که آمار قربانیان هنوز محل سئوال است و در حالی که نهادهای حکومتی از ارائه آن سر باز میزنند، رویترز بیشتر در این باره گزارش داده که ۱۵۰۰ نفر از معترضان آبان ماه سال گذشته توسط نیروهای امنیتی کشته شدند.
مقامات جمهوری اسلامی نیز از کشته شدن حدود ۱۰ نفر از نیروهای امنیتی در این اعتراضات خبر دادهاند.
در اعتراضات آبان ماه گزارشهای مختلفی از به آتش کشیده شدن بانکها و نهادهای دولتی منتشر شده بود که حکومت ایران آن را به معترضان نسبت داد . تعدادی از فعالان سیاسی اصلاحطلب نیز علت به خشونت کشیده شدن اعتراضات را “نبود آزادی فعالیت مدنی” در جمهوری اسلامی دانستهاند.
عبدالکریم سروش، متفکر و پژوهشگر دینی، نیز در یک سخنرانی نسبت به افزایش خشونت در سوی معترضان و حتی دست بردن گروهی از مردم به “اسلحه” در صورت تن ندادن حکومت به خواستههایشان هشدار داده بود.
محمد خانمی رییسجمهور سابق ایران در انتقاد به حملات تندروها به طرح آشتی ملی وی افزود که اگر این طرح مورد پذیرش قرار گرفته بود وضعیت بهتری داشتیم. طرح محمد خاتمی برای آشتی ملی در سال ۹۵ از سوی علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، رد شد.
خاتمی با استقبال از آزادی تعدادی از زندانیان برای جلوگیری از شیوع کرونا این پرسش را مطرح کرد که چرا دیگر زندانیان آزاد نشدند؟؟.
در اعتراضات مردمی ایران علیه حکومت که در سال گذشته به اوج خود رسید، مردم بارها در اعتراض به سیاست های جناح های داخل ایران شعار می دادند” اصلاحطلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا”، که این شعار بازتاب گستردهای یافت.
حسین ذوالفقاری، معاون امنیتی وزیر کشور، نیز در ان زمان اذعان کرد که اعتراضهای دیماه “عبور از همه جریانهای سیاسی کشور بود”.
آگاهان امور میگویند اعتراضهای سال ۹۶ و ۹۸ اگر چه با موضوعات اقتصادی آغاز شد اما شعارهای اصلی معترضان علیه رهبر جمهوری اسلامی، حکومت و روحانیون و جناح های طرفدار رهبری بود.
