آیا اسرائیل و جناح تندرو در حکومت ایران، برای لغو برجام، همکاری می کنند؟

شمار اندکی از تحلیلگران امور ایران، در مصاحبه های دو روز گذشته در شبکه های تلویزیونی فارسی زبان، این پرسش را مطرح ساخته اند که آیا بین جناح تندرو در حکومت اسلامی ایران و دولت اسرائیل به رهبری بنیامین نتانیاهو، نوعی هماهنگی به هدف خنثی کردن گفتگوهای وین جریان دارد؟

علت این امر آن است که اسرائیل در ماه های اخیر بیشترین تلاش خود را به کار گرفته تا مانع آن شود که دولت پرزیدنت بایدن به توافق اتمی برجام، به همان متنی که اکنون وجود دارد باز گردد.

ولی اگر این ارزیابی درست باشد که جناح اصولکرا در ایران، واقعا برای خنثی کردن مذاکرات تلاش می کند، تلاشی که اسرائیل نیز به مشابه آن دست زده است، ولی هدف های دو طرف در دو جهت کاملا متفاوت قرار دارد.

زیرا در حالی که هدف جناح اصولگرای ایران آن است که همه تحریم ها باطل گردد، بی آن که رژیم ایران امتیازی به آمریکا بدهد، و کوچکترین وقفه ای در برنامه های اتمی آن ایجاد گردد، هدف و امید اسرائیل آن است که بتوان آمریکا را از بازگشت به برجام، به صورت کنونی آن، دور ساخت، زیرا همه خطرات پیشین را باز خواهند گرداند و در سال های آینده، خاورمیانه در برابر یک فاجعه بزرگ قرار خواهد گرفت.

جناح اصولگرا خواهان برداشتن همه تحریم ها و بازگشت به فعالیت کامل اتمی برای رسیدن به بمب هسته ای می باشد. ولی هدف اسرائیل کاملا در مسیر متضاد گام برمی دارد. اسرائیل بر این باور است که در چارچوب توافق تازه، باید همه تاسیسات اتمی و موشکی رژیم ایران برچیده شود، زیرا اگر این حکومت با کمک پول های کلانی که آمریکا ممکن است با برداشتن تحریم ها، به سوی ایران سرازیر شود، دوباره به روی پای خود خواهد ایستاد و در ظرف مدت کمی خواهد توانست برنامه های اتمی را از سر گیرد و به ساخت بمب هسته ای نزدیک تر شود.

در اسرائیل این گمان وجود دارد که بخشی از ابراز مخالفت های جناح تندرو با ادامه مذاکرات وین، جنبه جنگ زرگری دارد. آن ها بر این باورند که عراقچی و دیگر شرکت کنندگان در گفتگوهای وین، مستقیما با علی خامنه ای و دفتر او در تماس هستند و همه دستورات را از او می گیرند. بنابراین، اگر خامنه ای، واقعا با مذاکرات مخالف بود، اجازه آغاز آن را نمی داد.

ابراز مخالفت جناح تندرو در اسرائیل، چندان جدی نبوده که موجب جلوگیری از آغاز گفتگوها و یا لغو ادامه آن شود. ارزیابی در اورشلیم آن است که خامنه ای در انتظار نتایج مقدماتی این گفتگوهاست و اگر ادامه آن موجب ناخشنودی او باشد، بلافاصله دستور قطع آن را صادر خواهد کرد.

بنیامین نتانیاهو بر این باور است که امروز نیز همانند شش سال پیش، اوضاع اقتصادی رژیم ایران آنقدر خراب است که ایالات متحده می تواند با یک سیاست قاطعانه، رژیم ایران را به پذیرش شرایطی وادارد که بازگشت به برنامه های اتمی را امکان ناپذیر سازد.

نتانیاهو بر این باور است که شش سال پیش نیز رژیم ایران از نظر اقتصادی در همین وضع قرار داشت و اگر پرزیدنت اوباما پافشاری نشان می داد، امکان داشت رژیم ایران را به توافقی کشاند که بازگشت ایران به برنامه های اتمی را امکان ناپذیر سازد.

نتانیاهو برای روشن ساختن این استدلال به دولت و مردم آمریکا، شش سال پیش به واشنگتن سفر کرد و در سخنرانی در کنگره آمریکا، برای نمایندگان توضیح داد که چرا اسرائیل این چنین قاطعانه، با برجام مخالفت می ورزد.