دیدهبان حقوق بشر، دیروز پنجشنبه، گفت که افزایش شمار کشتهها و دستگیریهای فلهای در ایران، نگرانی های شدیدی را در مورد واکنش مقامات حکومت ایران به اعتراضات اخیر در خوزستان و سایر استانها برانگیخته است.
دیدهبان حقوق بشر، از مقامات رژیم ایران خواست که فورا و بدون قید و شرط، معترضان را آزاد کنند، اطلاعاتی در مورد کشتهشدگان ارائه دهند و اجازه تحقیقات مستقل بین المللی در مورد ادعای استفاده از خشونت مرگبار توسط نهادهای امنیتی را صادر کنند. همه مسئولان سوء استفاده کننده نیز، باید پاسخگو باشند.
تارا سپهری فر، پژوهشگر سازمان دیده بان حقوق بشر در امور ایران گفت: «پاسخ اولیه رهبران سیاسی رژیم ایران به خواستههای گسترده حقوق اساسی توسط مردم، سرکوب بدون کنترل بوده است.»
از ۲۴ تیرماه ( ۱۵ ژوئیه)، مردم خوزستان در اعتراض به بی آبی و بدتر شدن شرایط زندگی دست به اعتراض زدند و چند استان دیگر از جمله اصفهان، لرستان، کردستان، بوشهر، چهار محال و بختیاری، آذربایجان شرقی، تهران و البرز به اعتراضات پیوستند. تا ۲۸ ژوئیه (۶ مرداد)، گروههای حقوق بشری هویت دست کم ۹ تن را که در جریان اعتراضات به ضرب گلوله، فورا و با بر اثر جراحات وارده کشته شدند، از جمله یک پسر ۱۷ ساله را در استانهای خوزستان و لرستان تایید کردهاند. مقامات حکومت ایران تنها از کشته شدن سه معترض و یک افسر پلیس در جریان اعتراضات خبر دادهاند. ویدئوهای منتشر شده از اعتراضات شهرهای خوزستان در شبکههای اجتماعی، نشان میدهد که مقامات امنیتی به سمت معترضان با اسلحه گرم و گاز اشک آور شلیک می کنند.
از ۱۵ ژوئیه (۲۴ تیرماه)، دهها شهر و شهرک در استان خوزستان که دارای جمعیت زیادی از شهروندان عرب هستند، صحنه اعتراضات مردمی، به بیآبی بود. فعالان خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، شش قربانی و دستکم ۱۷۱ معترض دستگیر شده در اعتراضات را شناسایی کردهاند. نام سه تن دیگر از کشته شدگان را نیز، عفو بین الملل و رادیو زمانه منتشر کردند. گزارشهای تأیید نشده حاکی از آن است که تعداد کشتهشدگان و دستگیرشدگان بیشتر است.
در ۲۱ ژوئیه (۳۰ تیرماه)، علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی رژیم ایران، در حساب توئیتر خود نوشت که “مقامات، دستور آزادی افرادی را که در اعتراضات خوزستان دستگیر شدهاند و مرتکب هیچ جرمی نشدهاند را صادر کردهاند.” چهار روز پس از آن، خبرگزاری میزان، خبرگزاری قوه قضائیه، گزارش داد که غلامحسین محسنی اژهای، رئیس جدید قوه قضائیه حکومت ایران، به دادگاههای خوزستان دستور داده است کسانی که فقط به صرف اعتراض بازداشت شدهاند، آزاد شوند.
دیدهبان حقوق بشر میگوید به طور گسترده مستنداتی ارائه داده است که نشان میدهد قوه قضائیه حکومت ایران، مرتباً از اتهام مبهم “اقدام علیه امنیت ملی” برای تعقیب مخالفان استفاده میکند و زندانیان را تحت بدرفتاری، شکنجه و محاکمات ناعادلانه قرار میدهد.
در چهار سال گذشته، مقامات رژیم ایران به هر اعتراض گستردهای، با خشونت فزاینده و مرگبار، دستگیریهای گسترده و قطع اینترنت پاسخ دادهاند. در آبان ۹۸، در یکی از وحشیانهترین سرکوبها، نیروهای امنیتی رژیم، از خشونت افراطی، کشنده و غیرقانونی علیه اعتراضات گسترده در سراسر کشور استفاده کردند.
عفو بین الملل گزارش داد که حداقل ۳۰۴ تن در آن اعتراضات کشته شدهاند. مقامات رژیم اعلام کردند که ۲۳۰ تن کشته شدهاند، اما هیچ گونه تحقیقات شفافی در مورد ادعاهای جدی استفاده غیرقانونی از زور توسط مقامات امنیتی انجام نگرفت و درعوض، معترضان، در محاکمات ناعادلانه تحت تعقیب قرار گرفتند.
نگرانیهای دیرینهای در سراسر ایران و به ویژه در خوزستان در مورد سوء مدیریت منابع آب و آلودگی ناشی از توسعه حوزههای نفتی وجود دارد. چندین دهه است که کارشناسان محیط زیست هشدار میدهند که پروژههای توسعه در استان نفت خیز خوزستان، از جمله احداث سدهای برق آبی، طرح های آبیاری و انتقال آب به استانهای همجوار، باعث آسیبهای زیست محیطی شده و منجر به کمبود آب برای ساکنین میشود.
دیدهبان حقوق بشر، در پایان بیانیه خود، نام افرادی که در جریان اعتراضات کشته شدهاند را به شرح زیر اعلام کرد:
۱- مصطفی نعیماوی، ۳۰ ساله، در شادگان، خوزستان، در ۱۶ ژوئیه (۲۵ تیرماه)؛ بر اساس گزارش رسانههای وابسته به حکومت از جمله فارس نیوز
۲- قاسم ناصری (خُزِیری)، در کوت عبدالله، خوزستان؛ بنابر به گزارش رسانههای وابسته به حکومت از جمله فارس نیوز؛ او در ۱۶ ژوئیه (۲۵ تیرماه) مجروح شد و یک روز پس از آن در ۱۷ ژوئیه، در بیمارستان درگذشت.
۳- هادی بهمنی، ۱۷ ساله، در ایذه خوزستان، در ۲۲ ژوئیه (۳۱ تیرماه)؛ به گزارش هرانا و رادیو زمانه
۴- حمزه (فرزاد) فریسات، ۳۲ ساله، در اهواز، خوزستان، در ۲۰ ژوئیه (۲۹ تیرماه)؛ به گزارش هرانا و رادیو زمانه
۵- امید آذرخوش، در الیگودرز، لرستان؛ به گزارش هرانا و رسانه های وابسته به حکومت از جمله فارس نیوز در ۱۸ ژوئیه (۲۷ تیرماه) مجروح شد و سه روز بعد در تاریخ ۲۱ ژوئیه در بیمارستان درگذشت.
۶- میثم عچرش، در شهرک طالقانی، خوزستان، در ۲۲ ژوئیه (۳۱ تیرماه)؛ به گزارش هرانا
۷- عیسی بالدی، ۲۷ ساله، در شهرک طالقانی، در ۲۱ ژوئیه (۳۰ تیرماه)؛ به گزارش عفو بین الملل و رادیو زمانه
۸- مهدی چنانی، در شوش دانیال، خوزستان؛ به گزارش عفو بین الملل
۹- حمید مُجَدم (جوکاری)، در شهرک چمران، خوزستان؛ به گزارش عفو بین الملل