شماری از کارشناسان امور ایران در تحلیل‌های خود با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم بر ایران بویژه تحولات دو سه سال گذشته، نوشته اند که فضای انتخابات ۱۴۰۰ شاهد کاهش شدید مشارکت مردم خواهد بود.
این کارشناسان تحلیل گر ایرانی گفته اند: از جمله عوامل مهم در این کاهش شدید ،نخست نارضایتی عمومی ناشی از فشارهای سیاسی و سرکوب آزادی‌ها و همچنین نابسامانی اوضاع بد اقتصادی و معیشتی مردم ایران است که طی دو سال اخیر به صورت اعتراضات سراسری از جمله اعتراضات آبان ۹۸ منجر و با سرکوب خشونت‌بار و خونین توسط نیروهای امنیتی روبرو شد.
در ادامه نوشته اند : این عوامل باعث بی اعتمادی مردم به این انتخابات و ناامید به هر گونه تغییر از طریق انتخابات شده است.
سرد بودن فضای مقدماتی انتخابات امسال در مقایسه با سال‌های گذشته می‌تواند بهترین دلیل برای عدم مشارکت مردم در انتخابات باشد.
در ادامه این تحلیل آمده است: دوم؛ با بررسی فضای مجازی، رسانه‌های عمومی و شبکه‌های اجتماعی داخل و خارج ایران می‌توان به میزان بی اعتنایی مردم و به حاشیه رفتن بحث انتخابات و پر رنگ بودن شعارهای مخالفت و تغییر کلی رژیم به عنوان بحث جایگزین مسئله انتخابات پی برد.
و سوم؛ آنکه با به حاشیه رفتن طیف‌های سیاسی داخل نظام مانند اصلاح طلبان و اعتدالگرایان و محو شدن تدریجی رنگ‌های سبز و بنفش که به گفته ناظران زمانی جمهوری اسلامی تنور انتخابات را به وسیله آنها داغ می‌کرد و یک رنگ شدن جریان‌ها دیگر امیدی حتی برای طیف‌های معتقد به تغییر از داخل رژیم نیز از بین رفته است.
این فضای حاکم را می‌توان در هشدارهای مکرر شخصیت‌های سیاسی برجسته نسبت به احتمال عدم مشارکت مردم در صورت محدود کردن رقابت به کاندیداهای طیف اصولگرایان و سپاه پاسداران ملاحظه کرد.
این تحلیلگران ایرانی نوشته اند: و در آخر نزاع درونی طیف اصولگرایان و افشاگریهای مداوم مانند آنچه محمود صادقی نماینده سابق مجلس درباره نقش علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در رابطه با کشتار آبان ماه ۹۸ فاش کرد. همچنین اظهارات اخیر احمدی نژاد درباره مهندسی انتخابات و افشاگریهای قبلی او در باره درباره رشوه‌خواری و فساد ریشه دار در نهادهای حاکمیت باعث بی‌اعتمادی بیشتر مردم نسبت به هر گونه تغییری از درون این نظام شده‌است.
از سوی دیگر، صدای جریانات برانداز و شعارهای “نه به جمهوری اسلامی” در عرصه داخل و خارج ایران پررنگ‌تر شده است.
آنان در پایان گفته اند: علاوه بر عواملی که ذکر شد، بحران همه‌گیری کرونا در ایران که به گفته بسیاری از کارشناسان بیشترین آمار مرگ و میر را در میان کشورهای جهان داشته است نیز شرایط خود را بر فضای این انتخابات تحمیل خواهد کرد.
بسیاری از مردم سلامتی خود و خانواده خود را در عدم خروج از خانه و عدم مشارکت در انتخابات “مهندسی شده” می‌بینند که هیچ تغییری در زندگی آینده آنها نخواهد داشت
