دکتر حقی اویغور نایب رئیس مرکز مطالعات ایرانی آنکارا «ایرام»، درباره انتخابات نمایشی ۱۴۰۰، به رد صلاحیت‌های گسترده نامزدهای انتخابات مذکور اشاره و تاکید می‌کند: «رد صلاحیت شخصی مانند علی لاریجانی که در چهل سال گذشته در راس مهمترین و حساس‌ترین نهادهای نظام خدمت کرده و همچنین اظهارات برخی مقامات مبنی بر اینکه “ما نگران حضور مشارکت مردم در انتخابات نیستیم، این مشارکت حتی اگر در سطح ۳۰ درصد هم باقی بماند، باز مشکلی پیش نخواهد آمد”، موضوع قابل توجهی است. زیرا اگرچه مدتهاست اصلاح طلبان از صحنه قدرت سیاسی حذف شده‌اند، اما حذف محور رفسنجانی-روحانی-لاریجانی از سیاست ایران مفهوم متفاوتی دارد.»
دکتر حقی اویغور نایب رئیس مرکز مطالعات ایرانی آنکارا «ایرام»، درباره حذف‌های گسترده در روند انتخابات حکومت ایران و در نتیجه کاهش میزان مشارکت، دلایل مشخص‌تری دارد و می گوید: «مهمترین این موارد، مرحله گذار به دوره‌ای است که به عنوان مرحله دوم انقلاب تعریف می شود.»
او می‌افزاید: «این موضوع که کاندیدای اصلی انتخابات یعنی ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه، فقط یک رئیس جمهور عادی نخواهد بود، بلکه برعکس، او فردی است که برای به دست گرفتن سکان رهبری انقلاب پس از خامنه‌ای آماده میشود، سناریویی است که مدتهاست در ایران بر سر زبان‌ها است.»
دکتر اویغور می‌گوید: «بنابراین، به نظر می‌رسد که انتخابات ۱۴۰۰، مطابق پیش بینی‌ها با مشارکت کم و به شکلی کم فروغ برگزار و منجر به ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی خواهد شد.»
همچنین دکتر ازگی اوزون، استاد دانشگاه سابانجی ترکیه و کارشناس مسائل ایران با اشاره به رخدادهای سال ۲۰۲۰، مانند کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، آغاز شیوع کرونا و خرابکاری‌ها و حملات علیه دانشمندان و تاسیسات هسته‌ای که ادعا میشود توسط اسرائیل صورت گرفته است، گفت: «در سال ۲۰۲۱ مسئله تعیین رهبر آینده پس از پایان دوره علی خامنه‌ای به این مسائل افزوده شد. با توجه به رویکردها و اتفاقات اخیر میشود گفت که روشنفکران سیاسی جمهوری اسلامی با رویکردی واقع‌گرایانه فهرست اولویت‌ها برای حفظ نظام موجود را مشخص کرده‌اند.»
اوزون افزود: «حکومت ایران در آینده بر خلاف وضعیت موجود، در زمینه سیاست خارجه یک رویکرد درونگرا و منزوی را اتخاذ خواهد کرد، اما هیچ تغییری در سیاست خاورمیانه‌ای و روابط با جهان تشیع که سیاست سیستماتیک جمهوری اسلامی است و از سوی سپاه پاسداران مدیریت میشود، ایجاد نخواهد شد.»
دکتر بایرام سینکایا، عضو هیئت علمی دانشگاه ییلدریم بایزید آنکارا و کارشناس مسائل ایران نیز با بیان این که مردم ایران با کمترین شور و هیجان امسال به پای صندوق خواهند رفت، گفت: «مقام ریاست جمهوری به یک مقام تشریفاتی در اداره ایران تبدیل شده، بنابراین با آغاز دوره رئیس جمهوری جدید، زندگی روزمره و سیاست کلی ایران تغییر نخواهد کرد.»
دکتر اسماعیل ساری، استاد دانشگاه حاجی بایرام ولی آنکارا و تحلیلگر مرکز پژوهش‌های راهبردی خاورمیانه «اورسام» هم در این باره تاکید کرد: «ابراهیم رئیسی انتخاب شده است. البته اگر مردم ایران دست به اقدام غافلگیرانه بزرگ نزنند!»
ساری افزود: «این احتمال نیز وجود دارد که رهبر ایران برای تقویت موقعیت رئیسی و فراهم کردن زمینه دستاوردی در سیاست خارجه برای وی، در مورد مذاکرات هسته‌ای با آمریکا رویکردی سازشکارانه اتخاذ کند.»
دکتر سرحان آفاجان، عضو هیئت علمی انستیتوی مطالعات خاورمیانه و کشورهای اسلامی دانشگاه مرمره ترکیه نیز گفت: «پایین بودن سطح مشارکت در انتخابات نشانگر عدم امیدواری مردم نسبت به آینده است. اما با اعلام نتیجه تایید صلاحیت از سوی شورای نگهبان، نام ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضائیه ایران بیش از سایر اسامی اعلام شده به چشم می‌خورد.»
