حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه تهران گفت: در نظام مدیریتی ما ۲ دولت فعال هستند و کنش‌های هزینه‌ساز به مجموع هر ۲ دولت مرتبط میشود، اما فقط دولتی متهم میشود که از مردم رای گرفته و کابینه تشکیل داده است.
این اقتصاددان ایرانی افزود: بخش‌‌هایی که زیر نظر دولت انتخابی نیستند، در به وجود آمدن مشکلات اقتصادی نقش پررنگی دارند.
او تصریح کرد: همچنین این مساله را باید در نظر داشت سیاست‌هایی که در مناسبات اقتصادی دولت اعمال میشود، هیچ ربطی به جهت‌گیری دولت مستقر ندارد. یعنی دولت‌ها اختیار چندانی برای انتخاب سیاست‌هایی اقتصادی خودشان ندارند.
راغفر گفت: بنابراین آن چیزی که اتفاق می‌افتد، این است که هر دولتی با رای مردم روی کار بیاید، عملا جز اینکه یک میراث کج برای دولت بعدی بگذارد، دستاورد دیگری از خودش بر جای نخواهد گذاشت.
راغفر در ادامه افزود: درباره بی‌‌اختیاری دولت باید تأکید کنم، بخش‌‌هایی که فعالیت اقتصادی دارند و زیر نظر دولت نیستند، در به وجود آمدن دشواری‌ها نقش پررنگی دارند. در واقع نهادهای مذهبی و بنیادها، نهادها و بانک‌های نظامی تحت نظارت رهبری ضمن تحرک در اقتصاد، با وجود اینکه درون دولت نیستند، نقش‌آفرینی پررنگی دارند.
او در ادامه توضیح داد: اصرار این نهادهای غیردولتی همانند سپاه پاسداران برای ماندن در فضای اقتصاد به این دلیل است که فعالیت بسیار پردرآمدی دارند و از پرداخت مالیات هم معاف هستند.
از همه مهمتر اینکه در مواقع بحران و مواجه شدن با خسارت عمومی، هیچ کس از آنها نمی‌خواهد که پاسخگوی شرایط باشند و این دولت مستقر در پاستور است که باید به مردم پاسخگو باشد.
البته نمی‌توان از ناکارآمدی دولت‌ها هم چشم‌‌پوشی کرد و دولت مستقر هم در به وجود آمدن مانع‌های اقتصادی سهم زیادی دارند.
محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران نیز گفته بود: موازی‌کاری در دولت و بین نهادها مضر است، اما مخرب‌تر از آن نقش و عملکرد “دولت در سایه” است. او سنگ‌اندازی در مسیر بهبود روابط خارجی را یکی از اقدام‌های دولت در سایه عنوان کرد.
او در ادامه افزود: «اما آنچه بحث و اتفاقاً بحث به مراتب مهم‌تری است، دولت سایه است. به این معنی که مثلاً دولت از طریق وزارت خارجه سیاست خارجی کشور را دنبال می‌کند، اما گروه دیگری در جای دیگری که معلوم نیست کجاست و در سایه و دور از انظار نشسته‌اند، مقابل تصمیمات دولت می‌ایستند.»
برخلاف این سخنان، جای و جایگاه گروه‌هایی که مقابل تصمیم‌های دولت در حوزه سیاست خارجی می‌ایستند چندان پنهان نیست؛ این گروه‌ها به طور معمول نهادهای وابسته به دفتر رهبر حکومت اسلامی، و نیروهای تحت فرمان علی خامنه‌ای و در راس آنها سپاه پاسداران هستند.
رئیس شورای شهر تهران گفت: «مثلاً گاهی دولت تصمیم می‌گیرد روابط خود را با فلان کشور بهبود ببخشد و مشکلات را رفع کند، اما این گروه در سایه تصمیم می‌گیرد که کاری بکند تا میان دولت و دولت مقصد دعوا شود و روابط میان ایران و آن کشور خوب نشود. این همان دولت در سایه است که تصمیم می‌گیرد کاری بکند تا روابط میان ایران و آن کشور را بهم بزند.»
نمونه‌ای از این رفتار حمله به سفارتخانه عربستان سعودی و کنسولگری این کشور در مشهد در دی ماه ۹۴ و زمانی است که دولت حسن روحانی تلاش می‌کرد روابط متشنج تهران و ریاض را بهبود بخشد.
مطابق برخی گزارش‌ها نیروی انتظامی و نیروهای سپاه که در زمان حمله به سفارت و کنسولگری عربستان حضور داشتند نه تنها مانع حمله‌کنندگان نشدند که برخی از آنها در این کار مشارکت کردند.
