وزیران خارجه روسیه و چین امروز (سه‌شنبه) یک مکالمه تلفنی طولانی با یکدیگر داشتند تا رویکرد دو کشور را درباره تسلط طالبان بر افغانستان همآهنگ سازند. گرچه جزئیات این گفتگو اعلام نشده، ولی تردیدی نیست که دولت‌های پکن و مسکو به سود خود می‌دانند که سیاست مشترکی در برابر وضع تازه در سرزمینی که با هر دو کشور هم مرز است را همآهنگ سازند.
روسیه و چین، و در درجه نخست دولت پکن، بزرگترین برندگان فرو افتادن حکومت پیشین کابل و به روی کار آمدن طالبان است. ولی در کنار آن‌ها باید از ایران اسلامی و دولت اسلامگرای ترکیه در این راستا نام برد.
در پاکستان نیز یک گروه حکومتی از این تحول بسیار خرسند هستند و بخشی از پیروزی طالبان را نتیجه پشتیبانی خود از آنان می‌دانند. شمال پاکستان همیشه حیاط خلوت القاعده و چریک‌های طلبان بوده و از طریق خاک آن کشور است که بیشترین تجهیزات و جنگ افزارها و همچنین کمک مالی به دست طالبان رسیده است.
عاملی که کشورهای چین، روسیه، ترکیه، رژیم اسلامی ایران و حتی قطر را در ردیف بهره برداران عمده از تسلط طالبان بر افغانستان قرار می‌دهد، تضعیف و حتی تحقیر ایالات متحده است که این چنین شتابزده و ناشیانه افغانستان را ترک گفت و بخشی از هیبت و قدرت خود در صحنه جهانی را از دست داد.
حکومت اسلامی ایران، به حکومت طالبان در کابل امید بسیار دارند. تحقیر دولت پرزیدنت بایدن به خاطر اشتباهات او در مورد افغانستان، همچنین انتقادهای شدیدی که در داخل آمریکا نسبت به این رفتار بیان می شود، همه و همه موقعیت رژیم ایران در برابر دولت واشنگتن را، به ویژه در مذاکرات برجامی و آن چه که به خاورمیانه مربوط می شود تقویت می‌کند.
در پاکستان، همیشه گروه‌های تعصیب گرای اسلامی و اهل تسنن دست بالا داشته‌اند و پیروزی طالبان را نوعی پیروزی خود نیز می‌دانند. عربستان شاید یکی از کشورهای عرب است که باید از قدرت گیری طالبان نگران باشد و برپایی یک شبکه تلویزیونی جدید که منحصرا اخبار افغانستان را انتشار دهد، می تواند نشان تلاش دولت ریاض برای تقویت روحیه مردم افغانستان به هدف کوتاه نیامدن در برابر طالبان باشد.
خاندان آل سعود در عربستان، خود را “خادم حرمین شریفین”، یعنی رهبر جهان اسلام می‌داند و از این رو، نمی‌تواند خرسند باشد که اکنون گروهی قدرت می‌گیرد که خود را “امارت اسلامی” و جانشین خلفای صدر اسلام تلقی می‌کند و به زودی ادعای رهبری جهان اسلامی را نیز مطرح خواهد ساخت.
ولی امیرنشین قطر، که همیشه بر سر رهبری اسلامی با عربستان در رقابت بوده، همیشه به طور عملی از طالبان پشتیبانی کرده و گروهی از سرکردگان طالبان را پناه داده که قطر را به مرکز فعالیت بین المللی خود مبدل ساخته‌اند و مذاکرات طالبان و ایالات متحده نیز در همان امیرنشین به عمل آمد. همچنین شبکه تلویزیونی الجزیره که به قطر تعلق دارد در هفته های اخیر گزارش های دوستانه بسیاری در رابطه با پیشروی طالبان در افغانستان انتشار داده است.
در ایران، با اطمینان می‌توان گفت که رژیم از پیروزی طالبان بسیار خرسند است، ولی جناح‌هایی در داخل کشور هشدار می‌دهند که در آینده، حکومت طالبان، بلای جان رژیم ایران در منطقه خواهد شد.
در همان حال که مقامات رسمی حکومت ایران و از جمله خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه و شخص جواد ظریف در سخنان روزهای اخیر خود کوشیده اند توازن سیاسی را حفظ کنند و سخنی در حمایت از طالبان به زبان نیاورند، ولی کل سیاست و رفتار رژیم حکایت از این حمایت دارد و ظریف در پیام خود کوشید از طالبان یک چهره انسانی بسازد و نسبت به ثبات آینده افغانستان ابراز امیدواری کرد.
ولی گروه‌های سیاسی بزرگی در ایران وجود دارند که به رژیم هشدار می دهند مبادا به طالبان دست همکاری دهد و استقرار آنان در افغانستان را دائمی کند. آن ها هشدار داده‌اند که طالبان ممکن است در آینده، اندیشه “خرسان بزرگ” را وارد میدان سازد.
آقای منشه امیر، تیحلیلگر امور خاورمیانه در گفتگوی تلویزیونی با آقای شهرام همایون در کانال یک، از جمله ارزیابی کرد که رژیم ایران ممکن است در کوتاه مدت از قبل طالبان، به خاطر تحقیر آمریکا سود ببرد. ولی در دراز مدت، و اگر طالبان در افغانستان مستقر گردند، ایران نخواهد توانست احساس امنیت کند.
ابراز نگرانی می شود که ایران دوباره به مسیر بین المللی قاچاق مواد مخدر از پاکستان به کشورهای دیگر مبدل گردد. همچنین هجوم دوباره پناهجویان افغان به مرزهای ایران، بر شدت مشکلات اقتصادی و اجتماعی رژیم خواهد افزود.
علیرغم این ابراز نگرانی ها، نیروهای ضد شورش رژیم در شهر قم، تظاهرات گروهی از افغانی های مقیم این شهر مذهبی شیعه در نکوهش طالبان را متفرق کردند. آن ها شعار “مرگ بر طالبان” سر می داند و در شرائط کنونی، رژیم ایران نمی خواهد به همکاریهایش با این تعصیب گرایان اسلامی آسیب ببیند.
