حکومت اسلامی ایران سرانجام ناچار شد شرایط آژانس انرژی اتمی را بپذیرد و بازدید بازرسان آژانس از دو مکان که حکومت ایران تاکنون اجازه بازرسی از آنها را نداده امکان پذیر کند که بازرسان از آنها دیدن کنند.
در بیانیه که شب گذشته (چهارشنبه) در تهران انتشار یافت و بیانیه مشترک لقب گرفت حکومت ایران اعلام می دارد که به بازرسان آژانس اجازه دیدار از این دو مکان را می دهد اما در عین حال ادعا کرده است که آژانس متقابلاً تعهد کرده که از این پس درخواست بازرسی هیچ مکان دیگری را نداشته باشد.
حکومت ایران در ماههای اخیر با این ادعا که اطلاعات مربوط به این دو سایت بر اساس اسناد دزدیده شده از شورآباد تهران توسط اسرائیل است حاضر به پاسخگویی نبوده و ادعا می کرد که در ایران چنین اماکنی وجود ندارد و چیزی برای بازرسی در آنجا نیست اما یک هفته پس از آنکه ایالات متحده اعلام کرد که قاطعانه قصد دارد مکانیزم ماشه را فعال کند حکومت ایران به هراس دچار شده که اگر رئیس سازمان انرژی اتمی گزارش منفی در مورد میزان همکاری رژیم ایران انتشار دهد این امر موجب تقویت تلاشهای ایالات متحده خواهد شد و ممکن است که قطعنامه شدیدالحن علیه حکومت ایران توسط آژانس انتشار یابد.
در بیانیه مشترکی که از طرف ایران و رئیس آژانس انتشار یافته آمده است که بازرسان آژانس اجازه دیدار از این اماکن را خواهند داشت اما تعهد میکند که از این پس تقاضای بازرسی از هیچ مکان دیگری را نخواهند کرد.
معلوم نیست که این جمله در بیانیه مشترک چقدر می تواند قابل اجرا باشد به خاطر آن که حکومت ایران ان پی تی را امضا کرده و همچنین پروتکل الحاقی را قبول کرده اما هنوز به طور رسمی تصویب نکرده نمی تواند از دیدار بازرسان جلوگیری کند احتمال می رود که این دو مکان سایت هایی باشند که در گذشته حکومت ایران در آنها فعالیت های اتمی داشته اما آنها را نابود کرده است اما مواد رادیو اکتیو پس از ویران کردن مکان برای صدها سال باقی می ماند و قابل تشخیص و آزمایش می باشد که آن را شناسایی و آن را اعلام کنند.
شیوه نگارش بیانیه مشترک به نحوی است که ظاهراً این تصور را ایجاد می کند که حکومت ایران با کمال میل حاضر به همکاری با آژانس بوده و متقابلاً انتظار دارد که آژانس به اقداماتی دست نزند که به منافع حکومت ایران آسیبی برسد.
در این بیانیه ادعا شده که حکومت ایران همیشه با آژانس همکاری داشته و خواهد کرد اما در گذشته نیز بارها حکومت ایران حاضر نشده است که به درخواست ها و پرسش های آژانس پاسخ قانعکنندهای بدهد.
موضوع دیدار از دو مکان مشکوک از شش ماه پیش مطرح شد و حکومت ایران مرتباً درخواستهای آژانس را برای دیدار از این دو مکان را رد کرده بود استدلال حکومت ایران آن بود که اسنادی که آژانس به آنها اتکا میکند اسناد جاسوسی اسرائیل است و نمیتواند مورد اعتماد ایران باشد.
حکومت ایران پیشتر ادعا کرده بود که برای اعطای اجازه بازرسی از سایت های اتمی آژانس اتمی باید دلایل قانعکنندهای ارائه دهد و این در حالی است که بر حسب پروتکل الحاقی آژانس حق دارد هر مکانی را که مشکوک بداند بدون ارائه اسناد و مدارک مورد بازرسی قرار دهد.
در گذشته نیز حکومت ایران با سرکشی نسبت به خواستههای شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی این آژانس را ناچار کند که بپذیرد که حکومت ایران در گذشته حاضر شد از ادامه پافشاری در مورد اسنادی که به دست آورده بود که به موجب آن ها حکومت ایران قصد تولید بمب اتم را داشته صرف نظر کند که حکومت ایران با این لجاجت ها در برخی موارد به خواستههای خود رسیده اما اکنون با مطرح شدن و فعال کردن مکانیزم ماشه از سوی ایالات متحده رژیم ایران در موقعیت سیاسی و بینالمللی بسیار حساس تری قرار گرفته است.