دانشگاهیان، فعالان سیاسی و حقوق بشری ایران : رفتار نیروهای امنیتی ایران با مهاجران افغانستانی در مرز دو کشور شرم‌آور بود.حکومت باید از مردم افغانستان عذرخواهی کند.
۲۵۰ تن از اساتید دانشگاه و فعالان سیاسی و حقوق بشری با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده‌اند که جنایت رخ داده علیه مهاجران افغان توسط مرزبانان ایران از سوی رسانه‌ها و یک نهاد مستقل تایید شده و ایران تنها پی اتلاف وقت و لاپوشانی است.
آنان در این بیانیه نوشته‌اند : واقعیت جنایت رخ داده در مرز ایران و افغانستان در منطقه هرات، پس از چند روز توسط یک نهاد مستقل افغانستانی و چند رسانه مستقل بین المللی تایید شده است. آنها تاسف عمیق خود را از وقوع چنین جنایتی ابراز کرده و خود را در اندوه خانواده قربانیان شریک دانسته‌اند.
اساتید و فعالان سیاسی، مدنی امضا کننده بیانیه آنچه بر سر مهاجران افغان در مرزهای شرقی ایران رفته است را مشابه “همان ظلم و جنایتی” دانسته‌اند که “هر از چندی در مرزهای غربی ایران نسبت به کولبران کرد ایرانی” اعمال می‌شود.
یادآور می شود که حدود ۵۰ نفر از مهاجران افغان ، ۱۷ روز پیش می‌خواستند از مرزی میان ایران و افغانستان در منطقه هرات برای کار وارد ایران شوند،که از سوی نیروهای مرزبانی ایران بازداشت می‌شوند. بنا بر گزارش‌ها نیروهای مرزبانی ایران این مهاجران را برهنه می‌کنند، کتک میزنند و از آنها برای تمیز کردن پاسگاه و دیگر کارها بیگاری می‌کشند. سپس آنها را به سمت رودخانه مرزی دو کشور می‌برند و با شلیک گلوله و ضرب و شتم مجبورشان می‌کنند با پریدن به داخل رودخانه به افغانستان برگردند. به جز ۱۲ نفر بقیه غرق می‌شوند. بسیاری از آنها مهاجران غیر رسمی بوده‌اند که پس از شیوع کرونا از ایران خارج شده و می‌خواستند برای ادامه کار به ایران برگردند.
امضاکنندگان بیانیه با اشاره به گزارشاتی که شاهدان عینی بازمانده با ذکر همه جزئیات گواهی داده‌اند نوشته‌اند: «شهادت نجات‌یافتگان در برابر دوربین‌های رسانه‌ها و نیز کمیته تحقیق مستقل پارلمان افغانستان همگی شواهد و اسناد غیر قابل انکاری را در برابر چشم مردم جهان قرار داده است».
آنها بر این باورند که حکومت ایران با وعده همکاری با کمیته حقیقت‌یاب مانند “بسیاری وقایع دیگر قصد دفع‌الوقت” دارند و هدف آنان “به فراموشی سپرده شدن این جنایت فجیع و یا حل و فصل آن پشت درهای بسته و مذاکره و معامله پنهان” است.
در این بیانیه تاکید می شود که سیاست دولت ایران مانند گذشته “بجای مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی، سیاست نفی و انکار و به تعلیق بردن این رخداد غمناک است».
نویسندگان بیانیه که از گرایشات مختلف فکری و سیاسی هستند نوشته‌اند: «این جنایت ضد انسانی نسبت به شهروندان زحمتکش کشور همسایه‌مان افغانستان را محکوم می‌کنیم و از اینکه مرزبانان کشورمان چنین رفتار شرم‌آوری را مرتکب شده‌اند به شدت متاسفیم».
آنها از دولت ایران خواسته‌اند از خانواده‌های قربانیان و مردم و دولت افغانستان “رسما معذرت‌خواهی” کنند. آنها خواستار روشن شدن “همه ابعاد این جنایت و نیز کشف بقیه اجساد، پرداخت غرامت به خانواده قربانیان، مجازات خاطیان و جلوگیری از تکرار این گونه فجایع” شده‌اند.
در بیانیه همچنین از حکومت ایران خواسته شده «بدون هرگونه اهمال، تعلل و سرپیچی به پروتکل‌های بین‌المللی در باره مهاجران پایبند باشد و قوانین همسو با آن را تصویب و اجرا نماید».
نویسندگان بیانیه گفته‌اند مهاجران افغان «پرشمارترین میهمانان و مهاجران به کشورمان هستند که رعایت همه‌جانبه حقوق آنها، خانواده‌ها و فرزندان‌شان می‌بایست مورد توجه و مراقبت ویژه و مستمر قرار داشته باشد. حقوقی که به طور مکرر و در حوزه‌های مختلف مورد تعدی و تبعیض قرار می‌گیرد».
