رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور برجام و از حامیان مذاکره با حکومت ایران است- وی، فرستاده ویژه دولت آمریکا در امور ایران، با ما ژائوشو، معاون وزیر خارجه چین که مسئول اصلی موضوع برجام است، تلفنی تماس گرفته تا در مورد ایران گفتگو کند.
وزارت امور خارجه چین نیز این خبر را هفته گذشته اعلام کرده بود، اما توجه چندانی به آن نشد تا این‌که چند روز گذشته چند رسانه آمریکایی به آن اشاره کردند. وب‌سایت آمریکایی اکسیوس نیز روز گذشته(سه‌شنبه)، مقاله‌ای در این زمینه به قلم بتانی آلن-ابراهیمیان، روزنامه‌نگار مقیم واشنگتن، منتشر کرد.
آلن-ابراهیمیان در گزارش خود نوشته است که تماس مالی با دیپلمات چینی در چارچوب وظایف کلی او که «احیای تلاش‌های دیپلماتیک چندجانبه برای توقف برنامه هسته‌ای ایران» است، معنی پیدا میکند.
این نویسنده که متخصص امور چین و رابطه این کشور با آمریکا است، یادآوری کرد که همکاری واشنگتن و پکن در دولت اوباما نقش مهمی در وارد آوردن تحریم‌های بین‌المللی بر ایران داشته است. در دولت دوم احمدی‌نژاد که هم‌زمان با دولت اول اوباما بود، تحریم‌ها علیه ایران با اجماع جامعه جهانی و رای شورای امنیت (از جمله رای مثبت چین و روسیه) ممکن شدند. این نویسنده اشاره کرد که در پی خروج ترامپ از برجام، چین در سال گذشته واردات نفت ایران را از سر گرفته است.
روزنامه چینی گلوبال تایمز نیز در گزارشی در تایید گفتگوی مالی با چین نوشته است : تماس تلفنی مالی بنا به درخواست مقامات ارشد آمریکایی انجام شد و طرفین در مورد توافق هسته‌ای ایران تبادل نظر کردند.
این در حالی که دولت آمریکا در بیانیه‌های عمومی خود خبری از این گفتگوی تلفنی نداده است.
در همین زمینه وب‌سایت راست‌گرای “واشنگتن فری بیکن” که مخالف سیاست خارجه دولت بایدن و خواست آن برای بازگشت به برجام است نیز در گزارشی در این مورد نوشته است: «وزارت خارجه آمریکا حاضر به صحبت درباره مذاکرات فرستاده امور ایران با رهبران چین نیست».
در این گزارش آمده است : گزارش‌های مختلف از منطقه خبر از صادرات گسترده نفت از ایران به چین می‌دهد. دور زدن تحریم‌ها برای فروش نفت گاه با واسطه مالزی و سنگاپور انجام می‌شود. یعنی نفت ایران به این کشورها می‌رود و به عنوان نفت کشورهای دیگر به چین فروخته می‌شود.
ایران اخیرا در نامه به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای اعلام کرده که اگر تحریم‌های آمریکا برداشته نشوند، مطابق با مصوبات مجلس شورای اسلامی از روز ۲۱ فوریه (یعنی کمتر از یک هفته دیگر) اجرای پروتکل الحاقی را متوقف میکند. این می‌تواند باعث اخراج بازرسان یا توقف برخی بازرسی‌‌های آژانس شود.
برخی تحلیل‌گران اما تصور می‌کنند برجام می‌تواند از موضوعاتی باشد که رابطه پرتنش آمریکا و چین را بهتر میکند.
اما برخی چهره‌ها از تفاوت مواضع چین و آمریکا در این زمینه گفتند. مثلا درو تامپسون، پژوهشگر ارشدی در دانشگاه ملی سنگاپور، گفته است: «چین هنوز سطح تحمل خیلی بالایی نسبت به قصد ایران برای دستیابی به ظرفیت هسته‌ای دارد. هدف سیاست خارجی این کشور بالا نگرفتن بحران و ضربه نخوردن منافع تجاری خودش در ایران است. در این زمینه اشتراک زیادی بین آمریکا و چین نیست، مگر این‌که چین حال و هوای استفاده از فشار دیپلماتیک یا اقتصادی علیه ایران را داشته باشد. این واقعیت که آمریکا و چین دارند در این زمینه گفتگو می‌کنند مثبت است، اما بعید می‌دانم منجر به همکاری واقعی شود».
