خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلماتهای غربی خبر داد که رژیم ایران پس از حملات ویرانگر به تاسیسات غنیسازی نطنز در ماه آوریل که به اسرائیل نسبت داده شد، به بهانه “تدابیر امنیتی و ایمنی” دسترسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به تاسیسات هسته ای نطنز را محدود کرده است.
یکی از این دیپلماتهای غربی، به خبرگزاری رویترز گفته است: «این اقدامات حکومت ایران تحریکآمیز و تنش زاست و بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای باید در هفته آینده اجازه دسترسی کامل به تمامی تاسیسات و مراکز هستهای ایران را دریافت کنند.»
مقامات رژیم ایران هنوز به گزارش رویترز واکنش نشان ندادهاند. عدم همکاری رژیم ایران با آژانس امر تازهای نیست و پیش از این نیز بارها بر سر یازرسیهای لازم از مراکز هستهای ایران و عدم همکاری کامل رژیم ایران با آژانس، میان جمهوری اسلامی و آن نهاد ناظر بین المللی، اختلاف روی داده است.
در سال ۲۰۲۰ میلادی، رژیم ایران از بازرسی سرزده بارزسان آژانس از دو مرکز هستهای جلوگیری کرد و در سال ۲۰۱۹ نیز یک بازرس آژانس را که قصد بازدید از تاسیسات هستهای نطنز را داشت، برای مدتی بازداشت و گذرنامه او را ضبط کرد.
افشاگری جدید خبرگزاری روتیرز در حالی است که آژانس تاکنون در مورد اختلافات تازه در مورد محدود کردن بازرسیها توسط ایران، به اعضای خود گزارشی نداده است.
طبق جدیدترین گزارش سه ماهه آژانس در مورد فعالیتهای هسته ایران، مقدار غنیسازی اورانیوم در نطنز رو به کاهش گذاشته است. این کاهش میتواند بر اثر حملات مخربی باشد که در تاسیسات نطنز به وقوع پیوست و به شمار چشمگیری از ساتریفیوژهای پیشرفته ایران و توانایی غنی سازی، آسیب جدی رسید.
رژیم ایران و آژانس، چهار ماه پیش در تهران توافقی به امضا رساندند که بر اساس آن، همزمان با پایان اجرای پروتکل الحاقی توسط رژیم ایران و کاهش سطح دسترسیهای آژانس، ایران دوربینهای نظارتی در تاسیسات اتمیاش را به مدت سه ماه فعال نگاه دارد، اما اطلاعات ذخیره شده در آن را تنها در صورتی در اختیار بازرسان آژانس قرار دهد که تحریم های ایالات متحده “کاملا” رفع شده باشد. در غیر این صورت، ایران اطلاعات دوربین ها را “برای همیشه” پاک خواهد کرد.
با پایان آن مهلت سه ماهه و با رفع نشدن تحریمهای آمریکا، ایران و آژانس برای یک ماه دیگر توافق را تمدید کردند، به این امید که مذاکرات احیای برجام در وین به نتیجه برسد. اما با سر آمدن مهلت یک ماهه در هفته گذشته و ادامه تحریم های آمریکا، ایران حاضر به تمدید توافق نشد.
چگونگی همکاری رژیم ایران با آزانس بین المللی انرژی اتمی گر چه به صورت مستقیم ارتباطی با مذاکرات احیای برجام در وین ندارد، اما نحوه این همکاری و گزارشهایی که آژانس ارائه میدهد، میتواند بر موفقیت یا عدم موفقیت مذاکرات، تاثیر چشمگیری بگذارد.