صفحه اینستاگرام علی خامنه‌ای شب گذشته (چهارشنبه) همزمان با اظهارات ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مبنی بر آمادگی برای لغو تحریم‌های مغایر با برجام، ویدئویی تحت عنوان جزئیات سیاست قطعی جمهوری اسلامی درباره برجام، منتشر کرد که نشان می‌دهد، امروز مقامات دولت بایدن با همان زبانی سخن می‌گویند که تهران انتظار دارد: لغو تحریم‌ها.
این ویدئو گزیده‌هایی از صحبت‌های خامنه ای درباره بازگشت آمریکا به برجام است که تاکید می‌کند برای توافق عجله‌ای نیست و «سیاست قطعی، لغو تحریم‌ها است» و همه مسئولان روی آن توافق دارند.
خامنه‌ای می‌گوید که آمریکا باید در عمل و نه حرف، لغو تحریم‌ها را ثابت کند و ایران هم راستی‌آزمایی کند. در این ویدیو برخلاف موضع‌گیری‌های قبلی به لغو”همه تحریم‌ها” که خواسته حداکثری غیر قابل تحقق در شرایط کنونی است، اشاره نشده است.
همچنین رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران که هدایت تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایالات‌متحده را بر عهده دارد چند روز پیش بر اهمیت لغو تحریم‌ها در ترغیب تهران به بازگشت به تعهداتش اشاره کرده بود. وی پس از آن بر لزوم لغو تحریم‌های مغایر با برجام تاکید کرد و ند پرایس نیز در کنفرانس خبری پس از نشست وین این موضع را تکرار کرد و از کوتاه آمدن طرفین از خواسته‌های حداکثری سخن گفت.
نشست وین با حضور کشورهای باقی‌مانده در برجام (بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین،روسیه و ایران) و ایالات‌متحده که در سطح کارشناسی همچنان ادامه دارد، نخستین مذاکره علنی (غیر مستقیم) مقامات تهران و واشنگتن پس از خروج آمریکا از برجام است.
آگاهان امور در این باره می گویند: این مذاکرات که بدون مجوز علی خامنه‌ای امکانپذیر نبود، تا کنون رضایتمندی طرف‌ها را به همراه داشته است و دست‌کم در سطح، اختلافات پر رنگ نیست. هرچند که مشکلات ریشه‌ای قدیمی و اختلافات عمیق‌تر در ادامه مسیر نمایان خواهد شد.
کلیدواژه لغو تحریم‌ها پس از اطمینان از پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری در ادبیات مقامات حکومت ایران پررنگ‌تر شد. تا پیش از آن بحث‌های پراکنده‌ای مانند بازگشت گام به گام به برجام مطرح بود که با انتشار مجموعه مصاحبه‌های پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر خامنه‌ای با تمرکز بر لغو همه تحریم‌ها به حاشیه رفت.
تحریم‌ها در ترکیب با فساد و سوء‌مدیریت گسترده، فشار سنگینی به اقتصاد ایران وارد کرده است. پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول از نرخ تورم در ایران برای سال جاری ۳۹ درصد است. نرخ دلار نیز از شش هزار و ۴۵۰ تومان در هفته نخست خروج آمریکا از برجام به ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان در آبان سال گذشته رسید و هم‌اکنون نیز حدود ۲۵ هزار تومان معامله می‌شود. گزارش‌ها حاکی از آن است که در حال حاضر اقتصاد ایران در مرحله فروپاشی کامل نیست، اما جمهوری اسلامی برای پیشبرد سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای خود به منابع مالی نیاز دارد.
با وجود تاکید علنی بر لغو همه تحریم‌ها، به نظر نمی‌رسد که مقامات جمهوری اسلامی از غیر عملی بودن این خواسته اطلاع نداشته باشند. تحریم‌ها علیه ایران سرفصل‌های متعددی از هسته‌ای و موشکی تا حقوق بشر و حمایت از تروریسم را شامل می‌شود که بسیاری از آنها پس از اجرای برجام در دولت اوباما نیز لغو نشد.
برخی از تحلیلگران می گویند: مقامات حکومت ایران پس از نشست وین گزارش رسانه‌ها درباره پیشنهاد آمریکا آزادسازی یک میلیارد دلار دارایی‌هایی بلوکه شده در برابر توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی را رد کردند. اما این به معنی بسته شدن راه نیست، چرا که علی خامنه‌ای بر خلاف ادبیات تندی که از همان روز نخست در مورد دونالد ترامپ به کار برد، در برابر جو بایدن لحن ملایمی دارد. بایدن شاید رئیس‌جمهوری مطلوب رهبر جمهوری اسلامی نباشد، اما دست‌کم در لغو تحریم‌ها و بازگشت به برجام با او هم‌نظر است.
