سرنوشت همکاری های اطلاعاتی و نظامی اسرائیل و آذربایجان علیه رژیم ایران چه شد؟

یادگاری از دیدار چهار سال پیش بین رئیس جمهوری کشور مسلمان شیعه آذربایجان با نخست وزیر اسرائیل

در همان حال که تلاش برای پایان بخشیدن به جنگ خونین بر سر قره باغ علیا همچنان ادامه دارد و ارتش های ارمنستان و آذربایجان متقابلا یکدیگر را به مسؤولیت آن متهم می سازند،

منابع نظامی در اورشلیم تایید می کنند که فروش اسلحه اسرائیلی به آذربایجان، به طور کامل متوقف شده است، و این در حالی که در گذشته، جمهوری آذربایجان حدود شصت درصد از نیازهای دفاعی خود را از اسرائیل خریداری می کرد و در مقابل، به این کشور نفت می فروخت.

اسرائیل در گذشته فروش تسلیحات به آذربایجان را تایید کرده بود، ولی این بار در مورد متوقف ساختن آن، خبر رسمی انتشار نداده است.

پایه های همکاری های اقتصادی و نظامی اسرائیل و آذربایجان، چهار سال پیش با سفر بنیامین نتانیاهو با باکو نهاده شد و با گذشت زمان، گسترده تر گردید. در آن دوران، نخست وزیر اسرائیل در دیدار با پرزیدنت الهام علی اف تاکید کرد که همکاری بین دو کشور از اهمیت والا برخوردار است و اسرائیل می خواهد آن را هرچه بیشتر گسترش دهد.

قرار داشتن آذربایجان در کنار مرزهای شمالی ایران، و این واقعیت که بیشترین بخش از اهالی آن کشور مسلمان شیعه هستند، و همچنین این واقعیت که ایرانیان آذری نیز از یاد نبرده اند که در گذشته آذربایجان بخشی از خاک ایران بوده است، بر اهمیت استراتژیک آن کشور با اسرائیل می افزاید.

به دنبال آن سفر نتانیاهو با باکو بود که شایع شده دولت آذربایجان اجازه می دهد اسرائیل یک پایگاه بزرگ شنود برای رصد کردن رویدادها در ایران، در خاک آذربایجان برپا سازد.

پرزیدنت علی اف این شایعه را قویا تکذیب کرد و مرور زمان نیز نشان داد که اگر چنین طرحی وجود داشته، عملی نشده است.

شایعه دیگر آن بود که اگر اسرائیل تصمیم بگیرد تاسیسات اتمی رژیم ایران را منهدم سازد، هواپیماهای جنگی اسرائیل خواهند توانست از طریق خاک آذربایجان آن هدف ها را در عملیات غافلگیر کننده مورد حمله قرار دهند. ولی برنامه حمله احتمالی اسرائیل منتفی شد و معلوم نگردید که چنین شایعه ای تا چه حد درست بوده است.

شایعه دیگری که انتشار یافته، ولی هیچ قرینه ای برای اثبات آن در دست نیست، این نکته است که اسرائیل، اسناد اتمی را که از انباری در شورآباد تهران بیرون آورد، از طریق خاک آذربایجان به اسرائیل منتقل ساخت.

از هنگام آغاز دوبارۀ جنگ بر سر قره باغ علیا، اسرائیل دو عامل دیگر را در رابطه با مناسبات خود با آذربایجان باید در نظر بگیرد که یکی دخالت فعال ارتش ترکیه در این جنگ است. روابط کنونی دولت اسلامگرای ترکیه با اسرائیل در پاین ترین سطح قرار دارد و افزایش نفوذ اردوغان در باکو نمی تواند مورد خشنودی اسرائیل قرار گیرد.

عامل دوم آن است که اسرائیل برای گسترش مناسبات با جهووری ارمنستان نیز اهمیت بسیار قائل است و منافع این کشور ایجاد می کند که بین آن دو جمهوری سیاست بی طرفی در پیش گیرد.

یک هفته پیش از تجدید جنگ بر سر قره باغ علیا، دولت ارمنستان سفارتخانه خود را برای اولین بار در تل آویو برپا ساخت.