کاربران توییتر، در اعتراض به کشتار کولبران با شعار «قتل عام کولبران باید متوقف شود»، هشتگ «کولبر نکشید» را به ترند اول ایران تبدیل کردند.
کارزار توییتری “کولبر نکشید” از شامگاه دو روز پیش(یکشنبه) در حمایت از کولبران کرد آغاز شد و تا کنون بیش از ۱۲۷ هزار توییت درباره آن منتشر شده است.
هه نگاو سازمان حقوق بشری کردستان در این باره نوشته است در آخرین مورد از تیراندازی به سمت کولبران، در روز پنجشنبه ۹ مرداد در مناطق مرزی نوسود در استان کرمانشاه، وزیر محمدی، کولبر اهل روستای «حشمر» از توابع شهرستان ثلاث باباجانی هدف گلوله قرار گرفت. کشتن این کولبر جوان توسط نیروهای سپاه پاسداران ، حرکتی شد تا کاربران در شبکههای اجتماعی با راهاندازی کارزار «کولبر نکشید» را راه اندازی کنند.
کاربران در توئیتر این اقدام حمایتی را در حالی آغاز کردند که پیش از این نهادها و سازمانهایی که بخشی از فعالیت خود را بر مسائل کولبران متمرکز کردهاند، و در گزارشهایی از کشته شدن تعداد زیادی از کولبران در مرزهای کردستان ایران خبر داده بودند.
هه نگاو در ادامه نوشته است که در روز یازدهم مرداد بود که خبر رسید در ماه ژوئیه دستکم پنج کولبر با شلیک مستقیم نیروهای سپاه پاسداران کشته و ۱۱ نفر دیگر بر اثر شلیک مستقیم زخمی شدهاند.
هه نگاو نوشته است: تیراندازی مستقیم توسط نیروهای نظامی و انتظامی، سقوط از کوه و سرمازدگی از جمله دلیلهایی بوده که برای کشته یا زخمی شدن کولبرها اعلام شده است.
افراد زیادی از پیر و جوان در مناطق مرزی به کولبری روی میآورند به گونهای که طبق منابع رژیم این طیف از ۱۳ سال تا ۶۵ سال را شامل میشود.
کشتار کولبران کرد، در سالهای گذشته نیز با واکنشهایی از سوی برخی فعالان اجتماعی یا سیاسی همراه شده است.
برخی از این فعالان، می گویند: علل گرایش این طیف سنی را میتوان فقر، بیکاری مردم و بخصوص جوانان و همچنین عدم وجود بازاری منسجم و کارخانجات در استانهای مرزی عنوان کرد بهصورتی که با وجود خطرات و مشکلات فراوان، همچنان افراد زیادی مجبور به انجام این کار هستند. بخش بزرگی از اقتصاد استانهای مرزی در واقع وابسته به این کار است.
اما در مقابل، برخی مقامهای دولتی از جمله معاون امنیتی وزیر کشور با رد موضوعی با عنوان کولبری، معتقد هستند که تروریستها در قالب کولبر مواد منفجره به داخل کشور منتقل میکنند.
از دید حکومت اسلامی ایران، کولبران اخلالگران اقتصادی هستند. این درحالی که سهم کولبران از واردات بسیار ناچیز است و مسئولین فقط شانه از برخورد با آن قاچاقیانی خالی میکنند که حجم عظیمی از واردات را با کامیون و کانتینر وارد کشور میکنند. پر واضح است که این سهم عظیم در جیب مسئولین نظام و سپاه پاسداران و دیگر مسئولین میرود که بیش از ۹۹ درصد از واردات کشور را شامل میشود.
هه نگاو در این باره نوشته است: میتوان حاکمیت را عامل اصلی ایجاد معضل کولبری در کردستان نامید. حاکمیت با فقیر نگهداشتن استانهای مرزی و عدم سرمایه گذاری در ایجاد کارخانهها و مراکز شغلی برای مردم و بویژه جوانان، باعث شده است مردم خود را مجبور به این کار پر مخاطره کنند.
سازمان حقوق بشری ههنگاو، در ادامه نوشت: در دهم مرداد، سال جاری ۶ کولبر طی ماه ژوئیه کشته و ۱۴ کولبر دیگر زخمی شدهاند که بیشترین شمار قربانیان را شهروندان آذربایجان غربی تشکیل میدادند.
این سازمان همچنین اظهار کرده به جز ۲۰ درصد موارد طبیعی، تمامی دیگر موارد مرگ یا زخمیشدن مربوط به «شلیک مستقیم» به کولبران میشود.
هه نگاو نوشته است که طی سال ۲۰۱۹ «بهدلیل شلیک نیروهای مرزی ایران و یا در پی سوانح طبیعی، ۷۹ کولبر کشته و ۶۶ تن زخمی شدند».
مقامهای حکومت ایران کولبری را بخشی از روند قاچاق کالا میدانند. با این حال بسیاری از منتقدان و کنشگران، با اشاره به فقر و بیکاری گسترده، نابرابریها و چالشهای دیگر، کولبری را نه راهی برای کسب درآمد که تنها راه «زندهماندن» گروهی از شهروندان و خانوادههای آنها توصیف میکنند.
برخی از فعالان کرد می گویند : حتی اگر کولبری را قاچاق دانست و مجازاتی را برای مقابله با آن در نظر گرفت و کولبران را مجرم حساب کرد، تناسبی میان جرم و مجازات وجود ندارد و این مجازات از نظر قانون حکومت اسلامی و همچنین از منظر حقوق بشری، هرچه که باشد نمیتواند مرگ باشد، و بر اساس مفاد حقوق بشری، عدم تناسب میان جرم و مجازات در این زمینه، کاملاً روشن و آشکار است. چیزی که در هیچجای قانون اساسی کشور دیده نمیشود و ما آنرا قانون نانوشته میخوانیم.
این مجازات نهایتاً میتواند زندان یا جریمه نقدی معادل ارزش کالاها باشد و نه مرگ.
فعالان کرد در ادامه گفته اند: حکومت میخواهد با سرکوب کولبران و در مقابل با بیکارکردن جوانان آنها را مجبور به کارهای دولتی و در واقع همکاری با نهادهای نظامی و بسیجی و اطلاعاتی کند، چیزی که در برخی مناطق انجام شده است.
کولبری در لغت به معنای حمل بار با کول، و در اصطلاح اجتماعی کولبر به افرادی گفته میشود که کالا و اجناسی را از مناطق مرزی وارد کشور میکنند.