دو سال پیش بود که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، خبرداد که نیروهای امنیتی کشورش موفق شده‌اند بایگانی هسته‌ای ایران را به سرقت ببرند و از اسرار آن باخبر شوند.
او در هنگام اعلام این خبر بیش از هر کس به نام یک نفر اشاره کرد و گفت: «فخری‌زاده، این نام را به خاطر داشته باشید».
فخری زاده که نتانیاهو از او صحبت می‌کرد دیروز (آدینه) در آبسردِ دماوند ترور شد. منابع نزدیک به سپاه پاسداران فیلم‌هایی از ترور او منتشر کرده‌اند. وزارت دفاع حکومت ایران نیز مرگ او را تایید کرده است. اما این دانشمند مهم هسته‌ای کیست؟
بارها در رسانه های بین المللی نام فخری‌زاده به عنوان چهره اصلی برنامه مخفی هسته‌ای -تسلیحاتی ایران مطرح شده بود. همین باعث شده بود نامش حتی در فهرست‌هایی همچون “قدرتمندترین مردان جهان” رسانه‌های آمریکایی قرار بگیرد. برخی از رسانه‌های غربی او را با رابرت اوپنهایمر، فیزیکدان نظری که پدر بمب اتم آمریکا بود و عبدالقدیر خان، دانشمند ۸۴ساله پاکستانی که موفق به ساختن بمب اتم برای کشورش شد مقایسه می‌کردند.
اما در ایران، چهره‌های امنیتی-دفاعی حکومت، فخری‌زاده را به عنوان یکی از بااستعدادترین مغزهای متفکر ایران در زمینه فیزیک هسته‌ای می‌شناسند.
محسن فخری زاده، از سال ۷۰ یعنی زمان هاشمی رفسنجانی، از چهره‌های مهم صنعت دفاعی ایران بود و در چندین پروژه این چنین نقش داشته است. آشکار شدن نقش او در ابعاد تسلیحاتی برنامه هسته‌ای ایران “که به نظر می‌آید در سال ۲۰۰۳ متوقف شده بود” باعث شد در سال ۲۰۰۷ در فهرست تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل قرار بگیرد.
حکومت ایران از فخری‌زاده به عنوان رئیس نهادی به نام ” سازمان پژوهش‌های نوین دفاعی” سپند” نام برده شد که بخشی از وزارت دفاع ایران است و برنامه سری تسلیحاتی-هسته‌ای ایران را دور از نهادهای تحت نظر آژانس هسته‌ای پیش می‌برد.
مجله اشپیگل آلمان ده سال پیش، به اسنادی سری در تایید برنامه تسلیحاتی-هسته‌ای مخفی ایران اشاره کرد و گفت نام دو نفر بیش از همه در این اسناد به چشم می‌خورد: کامران دانشجو، وزیر علوم دولت احمدی‌نژاد و محسن فخری‌زاده.
این روزنامه آلمانی از او به عنوان عضو ۴۸ساله سپاه پاسداران و استاد دانشگاه امام حسین که برای سپاه پرورش نیرو می‌کند، نام برد و او را چهره اصلی “برنامه تسلیحاتی هسته‌ای مخفی ایران” نامید.
فخری‌زاده اهل قم بود و با توجه به حساسیت‌های موجود در موردش همیشه دور از چشم رسانه‌ها فعالیت می‌کرد. با این حال نام او در جراید دهه ۱۳۷۰ به عنوان یکی از چهره‌های اصلی فیزیک ایران به چشم می‌خورد. اسناد مختلف نشان می‌دهد که او از سال ۱۳۷۰ در دانشگاه امام حسین فیزیک درس می‌داد.
رانین برگمن، روزنامه‌نگار امنیتی مشهور اسرائیل، در کتابی که دو سال پیش درباره تاریخ ترورهای موساد نوشت، در این مورد نوشته است: «ایرانی‌ها فهمیده بودند که کسی دارد دانشمندانشان را به قتل می‌رساند و شروع به حفاظت از آن‌ها کردند. به خصوص رئیس گروه تسلیحاتی، محسن فخری‌زاده که مغز پروژه به حساب می‌آمد».
دو سال پیش نیز برگمن، جی سولومان، خبرنگار روزنامه “وال استریت ژورنال”، در کتاب “جنگ‌های ایران” که راجع به نبرد غرب با برنامه هسته‌ای ایران نوشته بود، بارها از فخری‌زاده نام برد. و او را به عنوان “رئیس احتمالی برنامه تسلیحاتی هسته‌ای ایران” و عضو سپاه پاسداران نام می‌برد و می‌گوید اعتراض او به قطع بودجه‌اش بود که نشان داد این برنامه در سال ۲۰۰۳ متوقف شده بود.
اما در باره نحوه ترور فخری‌زاده بیش از هر چیز دو سؤال واضح می شود؟ آیا ترور او بدین معنی است که غربی‌ها یا اسرائیل باور داشتند او برنامه هسته‌ای تسلیحاتی ایران را از سر گرفته است؟ و دوم این‌که آیا این دو ماه حساسی که از ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ باقی مانده است به چه عواقبی می‌انجامد و آیا مقدمه درگیری وسیع‌تری است یا نه؟
سؤال بزرگ‌تر اما این‌جا است: میزان نفوذ امنیتی در سپاه پاسداران چقدر است که حتی توان حفظ جان عالی‌ترین دانشمندان مهم‌ترین پروژه‌های خود را هم ندارد؟
رادیو پیام اسرائیل درباره ترور فخری زاده نوشته است: ترور او در تهران، نه تنها یک شکست عملیاتی و اطلاعاتی برای رژیم است، بلکه ضربه بزرگی نیز به ادامه برنامه های اتمی رژیم وارد می آورد.
