به گفته مقامات رسمی اروپایی، نخستین تراکنش مالی میان اروپا و ایران از طریق ساز و کار موسم به “اینستکس” با موفقیت انجام شده است.
وزارت خارجه آلمان با انتشار بیانیه ای در این باره اعلام کرد: «فرانسه، آلمان و بریتانیا تأیید میکنند که اینستکس اولین مبادله خود با ایران را با موفقیت انجام داده و صادرات کالاهای پزشکی از اروپا به ایران را میسر کرده است.»
این روند عملا، باعث برملا شدن ادعاهای محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران شد که در اظهارات خود تأکید کرد، اعمال تحریم و مجازاتها، بخشهای اصلی اقتصاد ایران را هدف قرار داده و سد بزرگی را در برابر مقابله با تاخت و تاز این ویروس خطرناک در کشور، ایجاد کرده است.
وزارت خارجه آلمان تایید کرد که این اقلام پزشکی هم اینک به ایران رسیده است. المان در این بیانیه اشارهای به میزان و جزئیات کالاهای پزشکی ارسالی به ایران نکرده است.
اینستاکس (INSTEX) یا سازوکار حمایت از مبادلات تجاری با ایران، ژانویه ۲۰۱۹ توسط فرانسه، آلمان و بریتانیا برای تسهیل تجارت غیر دلاری با تهران ایجاد شد. هدف از ایجاد اینستکس از سوی اروپاییها، فراهم آوردن امکانی برای برخورداری جمهوری اسلامی از مزایای برجام و در نتیجه ادامه ماندن در چارچوب این توافقنامه بوده است.
ظریف با بیان این که تحریمها، مانع خرید دارو و تجهیزات برای ایران شده، تأکید کرد که تحریمهای ایالات متحده، باعث ایجاد وحشت در میان تولید کنندگان اروپایی وسایل پزشکی شده است که از فروش آن محصولات به کشورش، خودداری کرده اند.
قابل توجه است که اروپاییها در ژانویه سال ۲۰۱۹ برای دور زدن تحریمهای ایالات متحده علیه ایران با اجتناب از استفاده از دلار، “سازوکار اینستکس” را ابداع کردند.
قرار است، مکانیزم اینستکس در قالب یک مرکز ترخیص کالا از گمرک، فعالیت کند که به ایران اجازه میدهد، به فروش نفت در ازای واردات سایر محصولات، ادامه دهد اما تا پیش از امروز، هیچ معاملهای از طریق این مکانیزم، انجام نشده بود.