سخنان حسن روحانی که گفت اگر تحریم های آمریکا لغو شود، ایران ممکن است با تغییرات کوچک در قرارداد اتمی موسوم به “برجام” موافقت کند، در رسانه های همگانی بازتاب گسترده داشت و همزمان، تحلیلگران ارزیابی کردند که سخنان پرزیدنت ترامپ نیز علیه حکومت ایران، چندان تند و تیز نبود و او گرچه از احتمال شدیدتر کردن تحریم ها سخن گفت، ولی راه امید را باز گذاشت. اکنون این پرسش مطرح است که آیا در دو روز پیش رو، یعنی امروز (چهارشنبه) و فردا که پرزیدنت ترامپ همچنان در نیویورک خواهد بود، دیداری، هرچند کوتاه و تشریفاتی بین او و روحانی انجام خواهد شد؟ برخی آشنایان امور چنین احتمالی را بسیار ضعفیف می دانند، ولی در عین حال می گویند که یک رشته فعالیت های سیاسی شتابزده در پشت پرده در مقر سازمان ملل در نیویورک بین دو کشور جریان دارد که هنوز از ماهیت آن اطلاعات موثقی در دست نیست.
علی خامنه ای گفته بود که هرگز با گشودن برجام موافقت نخواهد کرد و روحانی نیز بارها گفته بود که هیچ تغییری در برجام داده نخواهد شد. ولی ادامه تحریم های ایالات متحده، برای اقتصاد رژیم ایران بسیار دردناک است و مشخص نیست که حکومت تا کی می تواند به وضع موجود ادامه دهد و هنوز به اندازه ای ذخیره مالی داشته باشد که بتواند حداقل زندگی را برای مردم تامین کند.
نبود ارز خارجی موجب چاپ مداوم اسکناس شده که پیامد آن تورم افسارگستخته ای است که قابل کنترل نمی باشد.
حسن روحانی در گفتگوهایی که با شماری از مقامات سیاسی ارشد کشورهای خارجی داشت، گفت که اگر ایالات متحده تحریم ها را لغو کند، ممکن است ایران با انجام “تغییرات جزیی” در برجام موافقت نماید. محمد جواد ظریف نیز پیتشر گفته بود که ایران حاضر است برنامه های اتمی آن تحت نظارت دائم باشد. در توافق موسوم به برجام، محدودیت های اتمی تا چند سال دیگر به پایان می رسد و از آن هنگام ببعد رژیم ایران خود را آزاد می بیند همه برنامه های هسته ای را از سر گیرد. این یکی از عللی بود که پرزیدنت ترامپ “برجام را یک توافق بد نامید و خواستار از سرگیری گفتگو با رژیم ایران گردید تا توافق بهتری به دست آید که نگرانی اتمی شدن رژیم ایران را برای همیشه برطرف سازد. البته ایالات متحده شرائط دیگری نیز دارد که مهمترین آن ها قطع برنامه موشکی حکومت ایران و همچین توقف دست اندازی های آن در کشورهای همسایه است.
اکنون این پرسش مطرح است که آیا اظهارات روحانی در دیدارهای او در نیویورک، نشان آن است که از نظر اقتصادی کمر رژیم شکسته و در حال به زانو درآمدن است و یا آن که این سخنان نوعی ترفند سیاسی رژیم ایران در برابر کشورهای اروپایی است که هدف آن نشان دادن نوعی نرمش تاکتیکی است.
تحلیلگران می گویند که سخنرانی پرزیدنت ترامپ نیز خیلی تند نبود و درهای تماس و گفتگو را نبست، ولی در عین حال جنبه هشدار دهنده داشت. منابع آمریکایی می گویند که گرچه احتمال دیدار با پرزیدنت ترامپ ضعیف است، ولی با توجه به تلاش هایی که صورت می گیرد، ممکن است امروز و فردا تحولاتی رخ دهد و نوعی نزدیکی به وجود آید.
با این همه، برخی تحلیلگران بر این باورند که در ماه های آینده تنش و کشاکش بین حکومت ایران و ایالات متحده ممکن است شدیدتر شود، زیرا عناصر تندرو در حکومت ایران بیکار ننشسته اند و هرگونه کاهش تنش را به زیان منافع خود می دانند و ممکن است به تحریکاتی دست بزنند که بحران موجود را شدیدتر کند.
