خروج نیروهای نظامی آمریکا و دیگر کشورهای عضو “ارتش ائتلافی” مرکب از چند کشور اروپایی عضو پیمان ناتو از افغانستان نیمه شب دیشب (دوشنبه) به انجام رسید و لحظاتی بعد طالبان کنترل کامل فرودگاه بین المللی حامد کرزای در کابل را به دست گرفتند و به آتشباری هوایی پرداختند تا شادمانی خود را از تسلط کامل بر افغانستان بیان کرده باشند.
ولی آیا این خرسندی طالبان، می تواند شادی مردم افغانستان نیز باشد؟ آیا طالبان خواهند توانست رفاه مردم را تامین کنند و آن کشور را به پیش برند؟
شوریختانه، همه ارزیابی ها حکایت از آن دارد که طالبان، افغانستان را از نظر اقتصادی و صنعتی و اجتماعی، چندین گام به عقب خواهند برد و بحران اقتصادی و ابعاد فقر در آن کشور گسترش خواهد یافت.
ایالات متحده می گوید که توانسته است ۱۲۳ هزار نفر شهروندان خود و آن گروه از شهروندان افغان را که با آن کشور همکاری می کرده اند، از افغانستان بیرون برد. با این همه، آمریکائیان تائید می کنند که هنوز چند صد نفر شهروندان و همکاران پیشین آمریکا در افغانستان مانده اند و با خطر جانی روبرو هستند.
آن چه هنوز مشخص نگردیده، جنگ افزارهای بسیار زیادی است که در قرارگاه های نظامی در افغانستان باقی مانده و اگر به دست طالبان بیافتد، یک خطر امنیتی ایجاد خواهد کرد.
سازمان ملل در قطعنامنه ای از طالبان خواستار شد حقوق شهروندان و از جمله زنان را رعایت کنند و از عملیات افراطی و خونریزی و پایمال سازی حقوق انسانی دوری جویند. ولی این هشدار آب در هاون کوبیدن است، زیرا طالبان اعلام داشته اند که قصد آن ها برپایی یک کشور اسلامی و اجرای شریعت دینی است و از این هدف عقب نخواهند نشست.
در عین حال، سخنگوی ارشد طالبان اعلام داشت که آن ها خواهان ادامه روابط با ایالات متحده و دیگر کشورهای جهان هستند.
این سخنان بدان سبب بیان می شود که طالبان برای تحکیم موقعیت خود و تسلط کامل بر افغانستان، به کمک مالی فوری کشورهای خارجی نیاز دارند. در حال حاضر اقتصاد کشور کاملا فلح است، بانک ها بسته هستند و بسیاری از مشاعل دوباره به راه نیافتاده است.
همچنین ادارات دولتی نیمه تعطیل است و زنان را از ادارات بیرون رانده اند و برای تامین حداقل معیشت مردم نیز پول کافی در اختیار ندارند.
خروج هزاران نفر از افغان های تحصیل کرده، به ویژه آنانی که در پست های مهم دولتی و کشوری انجام وظیفه می کرده اند نیز، باعث فلج شدن مدیریت کشور شده است.
تلاش بسیاری از روشفنکران و دانش اندوختگان افغان برای خروج از کشور همچنان ادامه دارد. برخی کشورهای اروپایی و ایالات متحده اعلام کرده اند که آماده پذیرایی از این افراد هستند. ولی در همان حال کشورهای اروپای شرقی و اروپای میانه مشغول احداث دیوارهای بلند در خط مرزی خویش هستند تا نگذارند پناهجویان افغان به آن کشورها رخنه یابند.
حتی دولت ترکیه نیز به احداث دیوار بلندی در خط مرزی خود با ایران پرداخته تا از ورود آوارگان افغان به آن کشور جلوگیری کند. ایران نیز با فاجعه مشابه روبرو می باشد.
طالبان گفته است که از خروج افرادی که خواهان مهاجرت هستند جلوگیری نخواهد کرد. این وعده قابل اعتماد نیست، ولی در باره میزان درستی آن دو ارزیابی مختلف عرضه شده است: برخی می گویند که طالبان خواستار آن هستند که همه مخالفان آنان و روشنفکران و کسانی که خواهان برقراری ارزش های انسانی رایج در جهان، به جای شریعتی که کهنه و غیرقابل اجرا در شرائط امروز است، از آن کشور بیرون روند.
این شیوه ای است که روح الله خمینی پس از تسلط بر ایران در پیش گرفت و مخالفان رژیم را عملا تشویق کرد کشور را ترک گویند.
اگر افغانستان از وجود آنانی که خواهان تمدن و پیشرفت و تساوی حقوق هستند تهی شود، در واقع افرادی در افغانستان باقی نمی مانند که پرچم مبارزه در راه آزادی و نیکبختی را در دست بگیرند.
ولی این افراد اکثرا تحصیلکردگانی مانند پزشکان، مهندسین و زنان و همه آن کسانی هستند که برای بازسازی افغانستان نیاز بسیار به آنان وجود دارد. ارزیابی دیگر آن است که به علت همین نیاز، طالبان ممکن است خروج شهروندان را ممنوع و یا محدود کنند.
شورای امنیت سازمان ملل، در قطعنامه ای که شب گذشته در رابطه با رویدادهای افغانستان منتشر ساخت، ازجمله خواهان آن شد که حاکمان جدید، خاک آن کشور را دوباره به لانه ترور و به خطر اندازی امنیت جهانی مبدل نکند.
در حالی که نمایندگان سیزده کشور عضو شورای امنیت از این قطعنامه پشتیبانی کردند، نمایندگان روسیه و چین به آن رای ممتنع دادند. این دو کشور عملا در راه نقویت و ماندگاری رژیم طالبان تلاش می کنند و امیدوارند که در دراز مدت بتوانند آن کشور را وابسته به خویش سازند.
زلمای خلیلزاد که سالیان دراز مشاور دولت های آمریکا در امور افغانستان بوده، در دو پیام توییتری ابراز امیدواری کرد که مردم افغانستان بتوانند در راه پیشرفت و تساوی حقوق همچنان گام بردارند. او همچنین پرسید آیا طالبان می توانند واقعا افغانستان را اداره کنند؟
