نخست وزیر اسرائیل از تصمیم سه کمپانی بزرگ هواپیمایی اروپایی در قطع پروازها به ایران استقبال کرد و از دیگر شرکت های اروپایی خواست که آن ها هم به این اقدام بپردازند. واکنش بنیامین نتانیاهو به تصمیم کمپانیهای فرانسوی ایرفرانس، هلندی کِیالام و انگلیسی بریتیش ایرویز بود.
نتانیاهو که شب گذشته (پنجشنبه) در یک همایش رسانه ای، هنگام دیدار از جمهوری لیتوانی سخن می گفت، تصمیم آن خطوط هوایی را “یک حرکت خوب” توصیف کرد که باید دیگر شرکتهای هواپیمایی غربی نیز از آن پیروی کنند و بر شدت انزوای رژیمی بیافزایند که موجب آشوب و فتنه در منطقه گردیده و مردم خود را نیز آزار میدهد.
آیا ایران در آستانه قطع پرواز عمده ترین شرکتهای هواپیمایی جهان قرار دارد و به تدریج به سرنوشت آفریقای جنوبی در دوران آپارتاید مبتلا می شود؟ علت این پرسش آن است که سه شرکت هواپیمایی بین المللی اعلام کردهاند که پروازهای منظم خود به تهران را متوقف می سازند. یک شرکت دیگر نیز ماه گذشته قطع پروازهای مسافری به ایران را اعلام کرد و احتمال میرود که کمپانی های بیشتری ناچار به پیروی از این سیاست گردند و رفت و آمد هوایی به ایران با مشکلات فزاینده ای روبرو شود.
شرکت هواپیمایی «بریتیش ایرویز» در بریتانیا اعلام کرد که از ماه آینده پروازهای خود را به ایران متوقف میسازد. شرکت فرانسوی ایرفرانس نیز که چندی پیش اعلام کرده بود شمار پروازها به ایران را کاهش میدهد، اکنون اعلام کرده که آن را به کلی متوقف میکند.
همچنین شرکت هواپیمایی قزاقستان به نام “آستانا” نیز اعلام کرد که ادامه پروازهای خود به ایران را متوقف کرده است.
چندی پیش کمپانی بزرگ هواپیمایی کیالام اعلام کرده بود که به زودی پروازهای خود به تهران را متوقف میسازد.
نخست وزیر اسرائیل، با ابراز خرسندی نسبت به اقدام این شرکتهای مهم اروپایی، و ضمن آن که کمپانی های دیگر هواپیمایی را نیز به قطع پرواز به حکومت اسلامی ایران فرا خواند، گفت: «نباید به یک حکومت آشوبگر در منطقه پاداش داده شود».
نتانیاهو ابراز اطمینان کرد که بالاخره شرکتهای هواپیمایی بزرگ دیگر جهان نیز به این روند خواهند پیوست و پروازهای خود را به حکومت اسلامی ایران متوقف خواهند کرد.
ظاهرا استدلال همه این چهار شرکت هواپیمایی آن است که مسافر به اندازه کافی ندارند و سودی عایدشان نمیشود. آن ها همچنین استدلال میکنند که بالا رفتن نرخ دلار و رسیدن آن به مبلغ نجومی بالای ده هزار تومان، زیان سنگینی به آن ها وارد می آورد.
ولی تحلیلگران رادیو پیام اسرائیل می گویند که علت اصلی قطع پروازها، آغاز تحریم های دوباره آمریکا علیه رژیم ایران است.
پرزیدنت ترامپ اعلام کرده که هر شرکتی که به دادوستد با رژیم ایران ادامه دهد، مورد تحریم ایالات متحده قرار خواهد گرفت و بسیار بدیهی است که کمپانی هایی چون بریتیش ایرویز، یا ایرفرانس و کِی ال ام، و حتی شرکت کوچکی چون آستانا حاضر نیستند منافع اقتصادی خود در ایالات متحده را به خاطر ادامه پرواز به ایران، به خطر اندازند.
در حال حاضر چند کمپانی بزرگ اروپایی دیگر همچنان به پرواز به تهران ادامه خواهند داد. سخن از شرکتهایی همچون لوفتهانزا و آلایتالیا است که همچنان به پروازهای ایران ادامه خواهند داد. ولی موجب شگفتی نخواهد بود اگر همین شرکتها نیز در هفتهها و یا ماههای آینده اعلام کنند که ادامه پرواز به ایران را متوقف ساختهاند. زیرا این دو شرکت نیز دارای صدها پرواز ماهیانه به ایالات متحده هستند که ادامه آنها ممکن است با خطر روبرو شود.
این نخستین بار نیست که ایران این چنین مورد تحریم کمپانیهای بزرگ هواپیمایی قرار میگیرد. تا پیش از امضای توافق اتمی موسوم به برجام نیز، بسیاری از شرکت های بزرگ به ایران پرواز نمیکردند. ولی این بار ممکن است دشواریهای بسیار بزرگ تری برای رفت و آمد هوایی ایرانیان ایجاد شود.
این بحران در حالی برای ایران به وجود میآید که شرکتهای هواپیمایی داخلی نیز از خرید هواپیماهای مدرن مسافری محروم شدهاند.
بهدنبال برچیده شدن تحریمها پس از امضای برجام، حکومت ایران اعلام کرد که صدها فروند هواپیما، به ویژه از دو کارخانه بزرگِ ایریاس در اروپا و بوئینگ (Boeing) در ایالات متحده، به مبلغ بیش از دویست میلیارد دلار خریداری میکند. ولی به علت برقراری دوباره تحریمهای آمریکا، این معاملات بزرگ نیز عملی نگردیدند و بحران کمبود هواپیماهای مسافری برای شرکتهایی که در داخل ایران پرواز می کنند، به صورت یک مساله حاد در آمده است.