ژیو وانگ شهروند آمریکایی چینی‌تباری که مدتی را در ایران به اتهام جاسوسی گروگان گرفته شده بود و مدت ها در زندان به سر برده بود، معتقد است چین جمهوری اسلامی را در میانه تنش با غرب نجات نخواهد داد.
اودر مقاله‌ای در وبسایت فارین پالیسی نوشت، با وجود صحبت از سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین، پکن روابط بهتر با واشنگتن را با حمایت از تهران به خطر نخواهد انداخت.
وانگ گفته است، گرچه چین از سال ۲۰۰۹ به بزرگترین شریک تجاری ایران تبدیل شد، اما سهم ایران در تجارت چین ناچیز است.
این دانشجوی دکتری دانشگاه پرینستون آمریکا بر اساس داده‌‌های وزارت بازرگانی چین نوشت: سهم ایران در تجارت خارجی چین در اوج خود در سال ۲۰۱۴ تنها ۱.۲ درصد بود.
این در حالی است که عربستان سعودی و امارات متحده عربی، دو کشور ثروتمند منطقه که با سیاست‌های جمهوری اسلامی مخالف هستند، سهم به مراتب بزرگتری در تجارت چین دارند.
ارزش تجارت آمریکا و چین در همان سال ۵۵۵ میلیارد دلار، معادل ۱۲.۹ درصد کل تجارت خارجی چین، بوده که نشان می‌دهد روابط بهتر با واشنگتن تا چه حد برای پکن مهم است.
ایده انعقاد یک قرارداد بلندمدت همکاری میان تهران و پکن در حوزه‌های مختلف در اوایل سال ۲۰۱۶ و درجریان سفر شی جین پینگ رییس جمهوری چین به ایران مطرح شد.
چین یکی از شش قدرت جهانی است که در سال ۲۰۱۵ با ایران بر سر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به توافق رسیدند و به رغم خروج آمریکا از توافق، خواستار حفظ آن بوده است.
با شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سوم نوامبر آمریکا و پیروزی جو بایدن دموکرات، امیدها برای بازگشت آمریکا و ایران به تعهدات خود در برجام افزایش یافته است.
به عقیده ژیو وانگ، در عین حال نگاه مردم و مسئولان ایرانی نیز به چین و کالاهای ایرانی چندان مثبت نیست که بتواند انگیزه پکن را برای به خطر انداختن این شرایط جدید تقویت کند.
ایران قویا ترجیح می‌دهد، در صورتی که امکان آن وجود داشته باشد، با شرکت‌های غربی همکاری و آنها را به سرمایه گذاری ترغیب کند؛ احتمالا بنا به ملاحظات فرهنگی و استراتژیک.
پیشتر نیز برخی از ناظران مستقل در ارتباط با قرارداد ۲۵ ساله چین با ایران با اشاره به موضع گیری های متفاوت مقامات دو طرف نسبت به گزارش های مربوط به این پیمان، نسبت به وجود پیمانی با دامنه گسترده ادعایی مقامات ایرانی ابراز تردید کرده و گفتند که بعید است چین با نادیده گرفتن آینده روابط خود با کشورهایی عمده رقیب ایران، وارد تعهدات بلندمدت اقتصادی با ایران شود چه رسد پیمان امنیتی و نظامی با این هدف که از این راه در صدد مقابله با آمریکا برآید.
آنان با اشاره بی ثباتی سیاست داخلی و خارجی ایران گفتند کمتر کشور عمده ای حاضر به قبول همسویی و حمایت از چنین تغییرات سریع و غیرقابل پیش بینی می شود.
