وقتی موج نخست همه‌گیری کووید-۱۹ وارد اسرائیل شد، بنیامین نتانیاهو حضوری بسیار پررنگ در اخبار داشت و بدون پاسخ دادن به پرسش‌های خبرنگاران مستقیما با مردم صحبت می‌کرد، نسبت به خطرات پیش رو هشدار می‌داد، و محدودیت‌ها و قرنطینه‌هایی که اعمال می‌کرد عموما با موافقت عامه مردم همراه بود.
چند ماه بعد، حالا اسرائیل درگیر موج دوم کرونا شده است و مشکلات اقتصادی نیز دارد بیش از پیش فشار می‌آورد، و به نظر می‌رسد که اعتماد مردم به اقدامات نخست‌وزیر به این بحران از بین رفته است و جایش را به اعتراضات روزانه خیابانی و انتقادات تند رسانه‌ای داده است.
این اعتراضات گرایش‌های مختلف سیاسی را گرد هم آورده است – اتحادی متشکل از فعالان ضدفساد که هدفشان خلع نخست‌وزیر است، صاحبان مشاغل و کسانی که کارشان را به خاطر تعطیلی‌های ناشی از کووید-۱۹ از دست داده‌اند، و معترضان دموکراسی‌خواهی که به محدودیت‌های فراگیر مصوب دولت و نظارت ضعیف مجلس اعتراض دارند.
معترضان او را به اعمال “استبداد کرونایی” متهم می‌کنند و می‌گویند او که از این بحران برای تحکیم قدرت خود استفاده کرده و با مدیریت غلط واکنش دولت به این همه‌گیری دو خرابی به بار آورده است: افزایش مجدد تعداد مبتلایان از یک طرف، و رشد بی‌کاری و ادامه تعطیلی بخش‌های قابل توجهی از اقتصاد از طرف دیگر.
یکی از عناصر برجسته اعتراضات اخیر، حضور سنگین جوانانی است که عمدتا شغل و امنیت اقتصادی خود را در جریان این بحران از دست داده‌اند و برنامه‌هایشان برای آینده مختل شده است.
افشاگری‌های رسانه‌ای
حالا باور عمومی بر این است که دولت بعد از مهار موفق موج اول ویروس با اعمال سریع محدودیت‌های سخت‌گیرانه بهداشتی، در بازگشایی مجدد کشور عجولانه عمل کرد و سامانه مناسبی نیز برای ردگیری تماس‌ها که می‌توانست مانع شیوع مجدد کووید-۱۹ شود ایجاد نکرد.
همچنین افشای بی‌توجهی مقامات دولتی به دستورالعمل‌های بهداشتی در رسانه‌ها باعث شد که مردم نیز کمتر به قوانین احترام بگذارند. با کاهش اعتماد عمومی به تصمیم‌گیری‌های دولت، تلاش کابینه برای تعطیلی مجدد با مقاومت مجلس و بعضی از بخش‌های جامعه روبه‌رو شد، و در بعضی موارد حتی شاهد نافرمانی مدنی نیز بوده‌ایم.
بی‌اعتمادی چنان فراگیر شد که حتی یکی از کمیسیون‌های نظارتی مجلس که ریاستش به عهده یکی از هم‌حزبی‌های بنیامین نتانیاهو در لیکود است نیز محدودیت‌های جدید مصوب هیات دولت را لغو کرد و گفت که دولت آمار دقیقی برای توجیه تعطیلی مجدد پلاژها، استخرها، سالن‌های ورزشی و رستوران‌ها ارائه نکرده است.
البته مجلس اسرائیل قانونی را تصویب کرده که مطابق آن به دولت اختیارات ویژه‌ای برای اعمال محدودیت‌ها برای جلوگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا می‌دهد.
هفته پیش صاحبان چند رستوران اعلام کردند که زیر بار دستور دولت برای تعطیلی مجدد نخواهند رفت، و دولت نیز مجبور شد که این فرمان را به تاخیر بیاندازد و نهایتا نیز توسط کمیسیون مجلس لغو شد.
دولت اکنون می‌تواند اعلام وضعیت فوق‌العاده کند، و محدودیت‌هایی را برای رفت‌وآمد و اجتماعات عمومی، از جمله قرنطینه کامل، در نظر بگیرد. این قانون به دولت اختیار می‌دهد تا به دلیل سلامت عمومی برای برپایی اعتراضات شرط تعیین کند.
آقای نتانیاهو در واکنش به این ناآرامی‌ها از برنامه جدیدی برای کمک‌های اقتصادی رونمایی کرد و به همه اسرائیلی‌ها قول وام بلاعوض داد، اما بعدا مجبور شد این برنامه را عوض کند، چرا که انتقادات زیادی به خاطر کمک مالی یکسان فارغ از سطح درآمد از آن شد. به نظر برخی از مفسران رسانه‌ای این کار پرداخت رشوه بود.
او حتی در توییتر خود عکسی از پرچم فلسطین در یکی از اعتراضات منتشر کرد و مدعی شد که ایهود باراک، نخست‌وزیر سابق اسرائیل، صحنه‌گردان این ناآرامی‌ها است.
رخی از کارشناسان می‌گویند که این اعتراضات نتانیاهو را تکان داده است و با این واکنش‌ها هدفی جز بی‌اعتبار کردن آن‌ها ندارد.
روگل الفر، نویسنده روزنامه هارتص، می‌گوید “در پایان موج اول کرونا به نظر می‌رسید که نتانیاهو یک دهه دیگر در قدرت باقی خواهد ماند و کسی توان رقابت با او را نخواهد داشت. اما او بر اسرائیل حکومت نمی‌کند. نهایتا یک ویروس ناچیز واقعیت او را برملا کرد… ثابت کرد که او اصلا نمی‌داند که چطور باید یک کشور را اداره کرد.”
حتی در روزنامه اسرائیل هیوم که معمولا طرفدار نتانیاهو است نیز انتقاداتی مطرح شده است و متی توکفلد، گزارشگر سیاسی این روزنامه، عملکرد دولت ائتلافی شکننده این کشور را ناکارآمد توصیف کرده است.
به نوشته او “دولت فعلی که قرار است با بحرانی شدید برخورد کند در عمل دولتی آشفته است. نتانیاهو هرگز اینچنین با محدودیت‌های قدرت مواجه نشده بود.”
برگرفته از بی بی سی فارسی
