گردان‌های سیدالشهداء یکی از گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به حکومت ایران است که نخستین بار در سال ۲۰۱۳ و به بهانه دفاع از اماکن مذهبی و دینی در عراق و سوریه با حمایت قاسم سلیمانی فرمانده پیشین سپاه قدس ظاهر شد و به همراه دیگر گروه‌های عراقی بعدها در نبرد با داعش حضور یافت. فعالان عراقی ، گردان‌های سیدالشهداء را متهم می‌کنند که در سرکوب اعتراضات مردمی سال ۲۰۱۹ مشارکت داشته است .
گردان های سیدالشهدا هم به مانند بخش اعظم گروه‌های شبه‌نظامی عراقی دیگر که توسط حکومت ایران استخدام شده و تامین مالی و غیر مالی می شوند، مطیع دستورات علی خامنه‌ای است و در نبردهای مختلفی در مناطق الضباطیه، شیخ عامر، جرف الصخر، هور الباشا، الکرمه، آمرلی، سامراء، سور شناس، تکریت و بیجی حضور یافته و به گفته منابع عراقی “جنایات بزرگی” در حق شهروندان بی‌دفاع این مناطق کرد که توسط سازمان‌ها و نهادهای حقوقی محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی رصد و گزارش شدند.
أبو آلاء الولائی، فرمانده کل گردان‌های سیدالشهداء به شمار می‌رود و دبیرکل گروه‌های شبه‌نظامی است و بارها به اطاعت از خامنه‌ای اعتراف کرده و از همین روست که نام “الولائی” را برای خود برگزیده است.
این گروه شبه‌نظامی در سال ۲۰۱۳ تشکیل شد و یکی از ۶۷ گروه شبه‌نظامی است که در پی اختلافات رهبران تشکیلات حزب‌الله عراق سر برآورد و با جدا شدن حمید الشیبانی ملقب به ابو مصطفی الشیبانی -که تابعیت ایران و عراق دارد- از حزب‌الله، این گروه تشکیل شد.
الولائی رابطه بسیار خوبی با رهبران دیگر گروه‌های شبه‌نظامی عراقی وابسته به حکومت ایران دارد و به ویژه آنها که مطیع امر علی خامنه ای هستند، دارد. در دوران حکومت صدام حسین رئیس‌جمهوری پیشین عراق به دلیل سرکشی و مشارکت در اقدامات خرابکارانه أبو آلاء الولائی سه بار به اعدام محکوم شد. در دوران حکومت آمریکا بر عراق پس از سال ۲۰۰۳ هم او به دلیل مشارکت در عملیات نیروهای حزب‌الله که نیروهای آمریکایی را هدف قرار می‌داد، به زندان افکنده شد.
گردان‌های سیدالشهداء بعدها به دستور حکومت ایران و با حمایت مستقیم قاسم سلیمانی به سوریه رفت تا در کنار رژیم بشار اسد با ملت این کشور بجنگد. این گروه مسئولیت سرکوب نیروهای مخالف اسد و همچنین منع این نیروها از عبور از خط فاصل در منطقه غوطه شرقی در حومه دمشق را بر عهده داشت.
برآورد می‌شود که شبه‌نظامیان سیدالشهداء حدود ۷۰۰ پیکارجو در سوریه دارند و از زمان مشارکت در جنگ داخلی این کشور تعداد چشمگیری از آنها کشته شدند. از مهم‌ترین نبردهایی که شبه‌نظامیان سیدالشهداء در آن مشارکت کردند، نبردهای منطقه سیده زینب و غوطه شرقی است. آنها در نبرد «شیخ مسکین» در دسامبر ۲۰۱۴ هم مشارکت داشتند.
با ورود داعش به شهرهای مختلف عراق، بخش اعظم نیروهای سیدالشهداء عقب‌نشینی کرده و در چارچوب نیروهای حشد الشعبی به مبارزه پرداختند.
به گفته مقامات آمریکایی و عراقی یکی از اعضای این گروه اعتراف کرده است که حمله به فرودگاه اربیل کردستان کار این گروه است .
یک مقام امنیتی اعتراف مسئول گروه حمله کننده به فرودگاه اربیل اولین نمونه از نوع خود است که یک گروه مسلح به شکل علنی متهم به حمله همزمان به منافع آمریکایی و عراقی می‌شود. این موضوع اهمیت شناخته شدن پس‌زمینه‌های این گروه شبه‌نظامی، رهبران و حامیان مالی و تسلیحاتی آن را دو چندان میکند.
