دو سوم از خاک اسرائیل را بیابان تشکیل می دهد که فاقد منابع آبی می باشد و تقزیبا بارانی در آن جا نمی بارد وبنابراین، آب را باید از نواحی شمالی اسرائیل به جنوب رساند که هزینه بسیار دارد. ولی علاوه بر این، شمال اسرائیل که روزگاری ناحیه ای پرباران بود، در سال های اخیر با کمبود باران روبرو می باشد و این مشکلی است که سراسر جهان را فرا گرفته است.
واژه بیابان در فارسی از “بی آبان” گرفته شده، یعنی سرزمینی که در آن آب یافت نمی شود. ولی از آن جا که اسرائیل از نظر منابع طبیعی یک کشور فقیر است، باید با کمک تکنولوژی پیشرفته، این کمبود را جبران کند – و یکی از مهمترین پیشرفت های به دست آمده در این زمینه، نمک زدایی از آب دریا، در حدی است که قابل نوشیدن و استفاده در آبیاری کشاورزی باشد.
اسرائیل از نخستین سالی که به استقلال دوباره خود دست یافت، کوشید از شدت مشکل کمبود آب، تا آن جا که ممکن است، بکاهد. در این زمینه، دو اقدام مهم به موازات یکدیگر انجام شد که هنوز هم ادامه دارد.
برنامه نخست، صرفه جویی در مصرف آب موجود، و به موازات آن بازیابی آب و پاکسازی فاضلاب بود، که اسرائیل در این زمینه نیز بسیار پیشرفت کرد. استفاده بهینه از سفره های زیرزمینی آب هم تلاش مهمی در استفادۀ برنامه ریزی شده از ذخایر آب کشور بود.
دریاچه کینرت در شمال اسرائیل تا کمتر از یک دهه پیش، بخش قابل توجهی از آب مورد نیاز مردم اسرائیل را تامین می کرد. ولی به دنبال کمبود باران، از دو دهه پیش سطح این دریاچه مرتبا پائین تر می رفت و اکنون در حدی افت کرده که استخراج آب از آن کار عاقلانه ای محسوب نمی شود.
ابداع آبیاری قطره ای در کشاورزی اسرائیل، یکی دیگر از اقدامات قابل تحسین دانشمندان این کشور در استفاده بهینه از هر قطره آب بود. این شیوه آبیاری، که اسرائیل پایه گذار آن در جهان بود، اکنون در بسیاری از کشورهای جهان مورد تقلید قرار گرفته است.
ولی مهمتر از آن برنامه دیگری بود که اسرائیل از همان نخستین دهه استقلال، تلاش گسترده ای را برای دسترسی به آن آغاز کرد. دانشمندان گفتند که اگر آب باران کم است، آب دریا به وفور یافت می شود و باید از آن نمک زدایی کرد تا هم قابل شرب باشد و هم در آبیاری کشاورزی بتوان از آن بهره گرفت.
در سال های نخست تلاش اسرائیل، تصفیه یک متر مکعب آب که قابل شرب و استفاده در کشاورزی باشد، بسیار گران تمام می شد و از یک دلار فراتر می رفت. ولی امروز هزینه ها در حدی پائین آمده که کاملا قابل تحمل است و از این رو اسرائیل بیش از نیمی از آب مصرفی سالیانه خود را از طریق نمک زدائی از آب دریا تامین می کند.
هزینه تولید آب با این شیوه، در حدی پائین آمده است که برخی کشورهای عرب همسایه در اندیشه وارد کردن آب از اسرائیل هستند. ولی به علت حساسیت موضوع، جزئیات امر همچنان محرمانه مانده است.
با استفاده از همه شیوه هایی که در بالا توضیح داده شد، اسرائیل اکنون به مرحله ای رسیده که هیچ گونه کمبود آب ندارد.
واحدهای شیرین کردن آب دریا، در چند نقطه اسرائیل به طور شبانه روزی فعالیت می کنند و روزانه سه میلیون متر مکعب آب آشامدنی تولید می کنند که همه نیاز کشور را در این زمینه تامین می کند.
اکنون سخن از آن است که با به راه افتادن تاسیسات بیشتر نمک زدائی، میزان شیرین کردن آب در روز به شش میلیون مترمکعب برسد. چنین آماری در هیچ کشور دیگر جهان نظیر ندارد.
دانشگاه معروف ام آی تی در ایالات متحده که یک مرکز تکنولوژی بسیار معتبر است، شرکت اسرائیلی نمک زدایی آب را در ردیف نوزدهم شرکت های بین المللی که دارای نوآوری فنی هستند قرار داده است.
امری که ممکن است شگفت انگیز بنماید، این واقعیت است که بزرگترین شرکت نمک زدایی اسرائیل، در چهل کشور دیگر جهان نیز فعال است و چهارصد واحد شیرین کردن آب برپا کرده، که در مجموع، سه میلیون مترمکعب آب در کشورهای نامبرده تولید می کند.
خبرنگار یک نشریه خارجی که از تاسیسات بزرگ دیدن کرده، می نویسد که دانش نمک زدائی گل سرسبد پیشرفت های تکنولوژی اسرائیل است و دیدن دستگاه ها و ده ها رشته لوله و تجهیزات دیگر، موجب شگفتی می شود.
نمک زدایی آب با شیوه اسموز معکوس انجام می شود و در چند مرحله انجام می گیرد تا همه نمک های آب گرفته شود و قابل نوشیدن شود. شیوه دیگر، فیلترکردن آب آمیخته با املاح است که پرهزینه تر است و به خوبی شیوه اسموزی عمل نمی کند.
آمار سازمان ملل نشان می دهد که دست کم چهل درصد از جمعیت جهان با مشکل کم آبی روبرو می باشد و این واقعیت، نشان اهمیت دستاوردهای دانش و فن آوری اسرائیل است که بی تردید، در این زمینه پیشگام کشورهای جهان محسوب می شود.
هزینه شیرین سازی هر متر مکعب آب دریا اکنون چقدر است؟