مقابله با سگ‌ها در ایران؛ ایدئولوژیک یا امنیت‌آفرین؟

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران بار دیگر به عنوان ضابط قضایی به میدان آمده است تا به آنچه که مطالبه‌ای مردمی می‌نامد پاسخ بگوید، یعنی کلید زدن کهنه طرحی که یک دهه است هر از گاهی این نیرو اجرای آن را از سرمی‌گیرد، مبارزه با آنچه در ادبیات رسمی نیروی انتظامی سگ گردانی خوانده می‌شود.

همین بیستم تیر ماه بود که ویدیویی از برخورد نیروی انتظامی با شهروندی که گفته می‌شود صاحب قلاده سگ بوده است در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. کشمکشی میان این فرد که زمینگیر شده است و دو مامورنیروی انتظامی صورت می‌گیرد.

او طلب استمداد می‌کند و در این میان مامور انتظامی برای متفرق کردن شهروندانی که برای پایان دادن به این غائله آمده‌اند، از داخل خودروی پلیس اسلحه بیرون می‌آورد، اقدامی که حتا ضرغام آذین، سرکلانتر دوم پلیس پیشگیری تهران بزرگ هم نتوانست خطاپوشی کند و آن را رفتاری خشن و غیرحرفه‌ای توصیف کرد، رفتاری که به باور پیام محبی رییس جامعه دامپزشکان ایران جز سیاسی کردن مساله‌ای اجتماعی ارمغانی ندارد:

«برخورد پلیسی جز اینکه مساله را پیچیده تر کند، اتفاق خاصی را ایجاد نمی‌کند.»

سرکلانتر دوم پلیس پیشگیری تهران بزرگ اگرچه قول بررسی این موضوع را داده است اما برخورد صورت گرفته را خواست شهروندان شهرک گلستان دانسته و صاحب سگ را به ناسزا گفتن به ماموران انتظامی متهم کرده است.

در این اثناست که اعضای شورای شهر تهران تصمیم می‌گیرند تا با تصویب طرحی یک فوریتی به جداسازی محل گردش حیوانات خانگی از محل بازی کودکان در بوستان‌های شهر تهران رای دهند، مساله‌ای که در بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله جمهوری چک که به لحاظ آزادی عمل سگ‌ها شرایط متفاوتی دارد، متداول است.

رییس جامعه دامپزشکان ایران این اقدام را پاسخی به برخی نگرانی‌ها می‌داند:

«در بیشتر پارک‌های شهری‌مان تابلو زده‌اند که ورود حیوانات ممنوع است، خیلی‌ها حیوانات خود را به این پارک‌ها می‌برند و این خودش حس خوبی به افراد نمی‌دهد. به همین خاطر شورای شهر به دنبال این است تا برخی پارک‌های محلی را که یا متروک افتاده به این کار اختصاص دهند یا در مواردی که مثلا در یک محله دو پارک به موازات هم وجود دارند می‌خواهند ورود حیوانات به یکی از آن‌ها را آزاد کنند تا افرادی که دلشان نمی‌خواهد جایی بروند که حیوانی مثل سگ رفت و آمد کرده است، بدانند به جایی می‌توانند بروند که این اتفاق نیافتاده است.»

اما همین اقدام شورای شهر با مخالفت مخالفان حضور سگ‌ها در سطح شهر و مجتمع‌های مسکونی روبه‌رو شده است. آنها در شبکه‌های اجتماعی هشتگی با نام سگ‌گردانی ممنوع راه انداخته‌اند، هشتگی که محتوای آن شامل تذکرات حقوقی با استناد به منشور حقوق شهروندی، انتشار تصاویر معدودی از مورد حمله قرار گرفتن کودکان توسط سگ‌ها و بعضا توهین به این حیوانات و افرادی است که سرپرستی آنها را بر عهده دارند.

موضوعی که بستری را فراهم کرده تا اصول‌گرایان هم مساله نگهداری از حیوانات خانگی و به‌ویژه سگ‌ها را در سیبل قرار دهند. روزنامه جوان نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صفحه اول خود را در بیست ششم تیر ماه با عنوان «حقوق عامه زیر دندان سگ‌گردانی» به این موضوع اختصاص داده است.

جوان همصدا با مخالفان نگهداری از سگ‌های خانگی مصوبه شورای شهر را عجیب و زدن مهر تاییدی بر قانونی شدن سگ‌گردانی نامیده است، چیزی که به تعبیر این روزنامه می‌تواند معضل بزرگی برای شهروندان ایجاد کند.

پیام محبی رییس جامعه دامپزشکان ایران می‌گوید: «فکر نمی‌کنم در حال حاضر گردش سگ‌ها در شهرها با مالکانشان معضل بزرگی باشد، هرچند خیلی وقت است که ما داریم اعلام می‌کنیم که خیلی‌ها علاقمند به داشتن حیوان خانگی هستند و نسبت به این مساله جامعه باید قانونگذاری کند و یک نکته هم باید یادمان باشد که هر چه جامعه به داشتن حیوانات خانگی متعارف فشار بیاورد، خیلی از افراد جامعه برای اینکه نیازشان را برطرف کنند، چون به هر حال این یک نیاز عاطفی است، به سمت نگهداری از حیوانات غیر متعارف می‌روند و این می‌تواند معضلات بیشتری ایجاد می کند.»

روزنامه جوان از یک سو سگ‌های خانگی را مشکل‌ساز می‌نامد و از دیگر سو به اشتیاق و فراگیری داشتن این حیوان خانگی در میان اقشار مختلف جامعه اشاره می‌کند، اشاره‌ای که ذهن‌های بی‌شماری را به سمت جایی دورتر از آنچه نیروی انتظامی و اصول‌گرایان احساس ناامنی شهروندان می‌نامند می‌برد، یعنی مساله نجس نامیدن سگ به استناد برخی روایت‌های اسلامی و همسان گرفتن آن با سیاست‌های ایدئولوژیک و غرب‌ستیزانه نظام حاکم بر ایران.

نعمت احمدی وکیل دادگستری در تهران پیشتر در گفت‌وگویی که با او داشتم با انگشت گذاشتن بر خلاء قانونی در این باره گفته بود اقدام‌های نیروی انتظامی فاقد وجاهت قانونی است:

«ما در قانون این را نداریم اما خب نیروی انتظامی به صورت فصلی و موضوعی به صورت خود تعریف کرده، نه قانونی، برخورد می‌کند. جز اثرات منفی هم چیزی در جامعه به جا نمی‌گذارد.»

از سال ۱۳۹۰ که نمایندگان اصول‌گرا در مجلس نهم طرحی برای ممنوعیت داشتن سگ در ایران و جریمه سرپرستان را به میان کشیدند تا بهمن ماه ۱۳۹۷که نیروی انتظامی مشخصا از دادگستری مجوز برخورد با سگ‌ها و سرپرستانشان را گرفت، سگ‌های خانگی و سرپرستانشان بالا و پایین‌های بسیار را دیدند. با وجودی که می‌توانستند و هنوز می‌توانند برابر قوانین جمهوری اسلامی ایران شناسنامه رسمی دامپزشکی دریافت کنند.

نوشته محمد ضرغامی؛ برگرفته از رادیو فردا