در حالی که به نظر میرسد مذاکرات هستهای ایران به مرحله نهایی نزدیک میشود، قانونگذاران آمریکایی از هر دو حزب در مورد اینکه توافق نهایی در صورت حصول چه چیزی به همراه خواهد داشت، ابراز نگرانی می کنند.
جیسون برادسکی، مدیر سیاستگذاری سازمان اتحاد علیه ایران هستهای، می گوید: بیصبری و نگرانی فزاینده در میان قانونگذاران هر دو حزب درباره مذاکرات برای پیوستن مجدد به برنامه جامع اقدام مشترک ۲۰۱۵ (برجام) وجود دارد که چه امتیازاتی ممکن است دولت بایدن به رژیم ایران بدهد؟
سناتور منندز رییس کمیته روابط خارجی سنا ایالات متحده روز دوم فوریه طی سخنرانی در مجلس سنا نگرانی هر دو حزب را درباره توافق کوتاهتر و ضعیفتر هستهای ایران که در وین در حال ظهور است، ابراز کرد.
او در سخنرانی خود گفت:اگر چیزی از سال ۲۰۱۵ یاد گرفتیم، این است که توافق با ایران نمیتواند فقط در میان سیاستگذاران اوباما-بایدن، گروه ۱+۴ و ایران اتفاق بیفتد.بازگشت به چنین توافقی از نظر سیاسی برای ایالات متحده پایدار نخواهد بود.
آگاهان امور بر این باور هستند که سخنرانی سناتور منندز زنگ خطری بود از این بابت که باید خارج از چارچوب برجام فکر کرد.
مذاکرات هفته گذشته در وین بین ایران و قدرت های جهانی (روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا و ایالات متحده) درباره بازگرداندن هر دو طرف به پایبندی به توافق هسته ای از سر گرفته شد. به نظر می رسد این دور از مذاکرات آخرین دور باشد و گزارش هایی مبنی بر قریب الوقوع بودن تصمیم گیری برای احیای برجام سال ۲۰۱۵ باشد.
روز چهارشنبه، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه به قانونگذاران کشورش گفت که ممکن است ظرف چند روز آینده توافق با رژیم ایران صورت گیرد.
به گزارش سی ان ان، او گفت: «ما داریم… به ساعت صفر و بستن قرارداد میرسیم. «این موضوع هفته ها نیست. مسئله چند روزی است.»
علی باقری کنی، مذاکرهکننده ارشد رژیم ایران نیز گفت که طرفهای توافق «بیش از همیشه به توافق نزدیکتر هستند».
اما او همچنین هشدار داد که همه چیز ممکن است از هم بپاشد.
او در توییتی گفت: «تا زمانی که بر سر همه چیز توافق نشود، هیچ توافقی نمی شود. شرکای مذاکره کننده ما باید واقع بین باشند، از ناسازگاری اجتناب کنند و به درس های ۴ سال گذشته توجه کنند.
ریچارد گلدبرگ، مشاور ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی ها، در این باره گفت که همه نشانه ها حاکی از آن است که آنچه در حال حاضر در وین مورد بحث قرار می گیرد، توافقی بدتر از برجام اولیه سال ۲۰۱۵ است.
وی گفت: «دولت بایدن امتیازات بیشتری به ایران میدهد و رژیم را به عنوان یک کشور در آستانه هستهای شدن رها میکند و در عین حال به این رژیم حتی بیشتر از آنچه که تحت برجام دریافت کرده بود امتیاز می دهد و تحریم ها را برایش کاهش میدهد».
گلدبرگ ادامه داد: در تمام مدت، مفاد غروب برجام پابرجا خواهد ماند تا ایران در زمانی که انتخاب کند، مسیر روشنی برای عبور از آستانه هسته ای داشته باشد. در همین حال، برنامه هستهای ایران با وجود تحقیقات فعال آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره مواد، سایتها و فعالیتهای هستهای اعلام نشده امروز در داخل ایران مشروعیت خواهد یافت.
روحیه کنگره نشان دهنده نگرانی در مورد جهت گیری این مذاکرات است. برادسکی گفت: بحثها و مذاکرات بیپایان و زمانبر فقط به نفع برنامه هستهای ایران است و درخواستهای فزایندهای برای رویکرد قهرآمیزتر در قبال موضع آمریکا در قبال ایران وجود دارد.
در نامه ای به بایدن در روز چهارشنبه، بیش از ۱۶۰ جمهوری خواه مجلس نمایندگان به او هشدار دادند که هرگونه توافقی که بدون تایید کنگره حاصل شود، با مخالفت جمهوری خواهان مواجه خواهد شد و در صورت بازپس گیری قدرت در انتخابات میان دوره ای جمهوری خواهان لغو خواهد شد.
این قانونگذاران نوشتند: «اگر با رهبر ایران [آیت الله علی خامنه ای] بدون تأیید رسمی کنگره به توافق برسید، موقت و غیرالزام آور خواهد بود و به سرنوشت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خواهد رسید. در نامه علاوه بر این، جمهوری خواهان تاکید کردند که در صورتی که ایران «قابلیت های زیرساختی مرتبط با غنی سازی و بازفرآوری خود را به طور کامل از بین نبرد» و همچنین به حمایت مالی خود از تروریسم پایان نداده و همه گروگان های آمریکایی را آزاد نکند، با توافق لغو تحریم ها مخالفت خواهند کرد.
همچنین هفته گذشته بیش از ۳۰ سناتور جمهوری خواه نامه مشابهی را ارسال کردند که در آن احتمال جلوگیری از اجرای این توافق توسط کنگره مطرح شد.
برادسکی میگوید که کنگره باید بر اساس قانون بازنگری توافق هستهای ایران در سال ۲۰۱۵ هر توافقی که در وین به دست میآید بازنگری کند.
ممکن است برخی استدلال کنند که این توافق شامل این قانون نمیشود زیرا برجام قبلاً در سال ۲۰۱۵ بررسی شده بود. اما تعریف “توافق” کاملاً گسترده است و اگر ایالات متحده مجدداً به توافق بپیوندد با کاهش زمان . و همچنین کاهش تحریمها فراتر از آنچه در سال ۲۰۱۵ ارائه شد، این تفاوتها باید به اندازهای قابل توجه باشد که بازبینی کنگره را تضمین کند.»
یک بحث بزرگ این است که بایدن آماده است تا تحریمهای ایالات متحده علیه ایران در زمینه حمایت از تروریسم را بدون توقف حمایت ایران از تروریسم لغو کند. این یک چرخش کامل از وعده باراک اوباما رئیس جمهور [سابق] است که هیچ چیز نمی تواند مانع از اعمال تحریم های آمریکا علیه ایران به دلیل تروریسم شود. کنگره باید آمادگی اعمال مجدد تحریمهای تروریسم را بر تمامی بانکها و شرکتهای مرتبط با سپاه و حمایت ایران از تروریسم داشته باشد.»
کارشناسان میگویند که پیشبینی اینکه نتیجه نهایی چه خواهد بود، بهویژه با توجه به اینکه به نظر نمیرسد ایران فوراً به سمت توافق حرکت کند، دشوار است.
«پیشبینی اینکه آیا ما به سمت شکست یا پیشرفت پیش میرویم دشوار است. واقعاً به رفتار ایران بستگی دارد.